20 TEMEL PATOLOJ‹ Resim 3.—Bacakta yafl ve kuru gangren Resim 5.—Pankreatik ya¤ nekrozu. Anükleer nekrotik ya¤ nekrozu (H&E, x100). lunan Clostridium gibi anaerobik bakterilerin sald›¤› toksinler hücre zarlar›n› parçalar ve nekrotik dokularda hidrojen sülfid kabarc›klar› oluflur (Resim 3). 4. Kazeöz nekroz.—Tüberküloz enfeksiyonunun dokularda oluflturdu¤u karekteristik lezyondur. Tüberküloz basilinin duvar›nda bulunan wax D ve tüberküloproteinler gibi lipoidlere karfl› histotoksik makrofajlar›n yönlendirdi¤i bir hipersensitivite reaksiyonu sonucunda oluflur. Bu nekroz tipine makroskopik olarak beyaz, peynirimsi görünümünden dolay› kazeöz denilmifltir. Mikroskopik olarak parçalanm›fl, nekrotik hücrelerden oluflan amorf k›r›nt›lar izlenir.Bunun lenfosit ve makrofajlar ile çevrelenmesi sonucunda ise granulom olarak adland›r›lan yap› oluflur. Nekrotik hücrelerin d›fl hatlar› koagulasyon nekrozunun aksine kazeöz nekrozda korunmam›flt›r. Likefaksiyon nekrozundan farkl› olarakda nekrotik k›r›nt›lar ortadan kalkmazlar. Bunun nedeninin tüberküloz basilinde bulunan baz› kimyasal maddelerin hidrolitik enzimleri inhibe etmesi oldu¤u san›lmaktad›r. Bu nedenle kazeöz nekrotik materyal uzun süre kal›p, kalsifiye olabilir (Resim 4). 5. Ya¤ nekrozu.—Akut pankreatit ve travma olmak üzere iki durumda görülür. Pankreatit durumunda pankreas asinus ve duktuslar›ndan hücre d›fl›na ç›kan lipaz ve proteazlar çevrede bulunan ya¤ hücrelerinin zarlar›n› parçalarlar. Zarlar›n y›k›m› ile bu hücrelerde depolanan trigliseritler a盤a ç›kar. Ortamda bulunan lipazlar trigliseritleri hidrolize ederek serbest ya¤ asitlerine dönüfltürürler. Bunlarda kalsiyum ile birleflerek mineralize olurlar. Meme ve kalça gibi ya¤ dokusundan zengin lokalizasyonlarda ise künt fiziksel travma sonucunda zedelenen adipositlerden a盤a ç›kan trigliseritler serum ya da hücre lipazlar› ile ya¤ asitlerine hidrolize olurlar. Ya¤ asitleri kalsiyum ile birleflir. Kalsiyumun birikti¤i bu alanlar makroskopik olarak tebeflirimsi görünen odaklar oluflturur. Mikroskopik olarak inflamatuar hücrelerle çevrili ya¤ hücreleri gölgeleri ve bazofilik kalsiyum birikintileri izlenir (Resim 5). 6.Fibrinoid nekroz.—Morfolojik olarak damar duvarlar›nda homojen koyu eozinofilik görünüm vard›r. Damar lümenindeki plazma proteinlerinin damar duvar›na s›zmas› ve birikmesi sonucunda bu görüntü olur. Altta kalan damar duvar›nda gerçekten nekroz olup olmad›¤› bilinmedi¤i için bu durumu nekroz olarak adland›rmak yanl›fl olabilir (Resim 6). APOPTOZ‹S Apoptozisin Tarihçesi Multiselüler organizmalarda homeostaz, hücre proliferasyonu ile hücre ölümü aras›nda bir dengeden oluflmaktad›r. Hücre proliferasyonunun kontrolü ile ilgili bilgilerimiz yeterli düzeyde olmas›na karfl›n, bilinen iki hücre ölüm modeli olan nekroz ve apoptozis hakk›ndaki bilgilerimiz k›s›tl›d›r. Oysa hergün binlerce insan myokard hücrelerininin Resim 4.—Sa¤ üstte kazeöz nekroz ve çevresinde kronik inflamatuar hücreler (H&E, x100).