Hücresel Adaptasyonlar, Hücre Zedelenmesi ve Hücre Ölümü 23 Hemosiderin, hemoglobin kökenli, kümelenmifl ferritinden oluflan, alt›n sar›s›-kahverengi granüler hücre içi bir pigmenttir. Birikim lokalize (çürükte oldu¤u gibi, fokal kanaman›n makrofaj-arac›l› metabolizmas›na ba¤l›) olabilir. Sistemik birikim; artm›fl diyet demir absorbsiyonuna (primer hemokromatoz), bozulmufl kullan›ma (örn., talasemi), hemolize veya kronik transfüzyonlara (Bölüm 18) ba¤l› olabilir. Melanin, endojen, hemoglobinden köken almayan, kahverengi-siyah bir pigmenttir, melanositlerde tirozinin dihidroksifenilalanine enzimatik oksidasyonu ile oluflur. PATOLOJ‹K KALS‹F‹KASYON (s. 41) Patolojik kalsifikasyon iki formda olur ve kalsiyum tuzlar›n›n anormal doku birikimidir. Distrofik kalsifikasyon cans›z veya ölmekte olan dokularda serum kalsiyum düzeyi normal iken ortaya ç›kar. Metastatik kalsifikasyon yaflayan normal dokularda görülür ve hiperkalsemi ile iliflkilidir. Distrofik Kalsifikasyon (s. 41) Basitçe daha önceki bir zedelenme bölgesini yans›tabilece¤i gibi, önemli bir patolojinin kayna¤› da olabilir. Distrofik kalsifikasyon aterosklerozda arterlerde, hasarl› kalp kapaklar›nda ve nekroz bölgelerinde (koagülatif, kazeöz ve likefaktif) ortaya ç›kar. Kalsiyum hücre içi ve hücre d›fl› olabilir. Birikim sonuçta kemik hidroksiapatitine benzeyen kalsiyum fosfat kristalinin çökmesiyle olur: • Bafllang›ç (inisiyasyon, ç.n.) (nükleasyon; çekirdeklenme, e.n.) hücre içinde veya hücre d›fl›nda gerçekleflir. Hücre d›fl› bafllang›ç elektrik yüklü fosfolipitlerin içeri¤inden dolay› kalsiyum konsantre eden ölü veya ölmekte olan hücrelerdeki membran-ba¤l› veziküllerde oluflur; membran-ba¤l› fosfatazlar daha sonra kalsiyum-fosfat komplekslerini oluflturacak fosfatlar› yapar; kalsiyum ve fosfat ba¤lanma sikluslar› tekrarlay›c›d›r, sonuçta birikim meydana gelir. Hücre içi kalsifikasyonun bafllang›c› ölü veya ölmekte olan hücrelerin mitokondrilerinde ortaya ç›kar. Kristal oluflumunun yay›lmas› (propagasyon, ç.n.) kalsiyum ve fosfat›n konsantrasyonuna, inhibitörlerin varl›¤›na ve hücre d›fl› matriksin yap›sal komponentlerine ba¤l›d›r. • Metastatik Kalsifikasyon (s. 41) Kalsiyum birikimleri vücudun her yerinde görülebilen amorf (flekilsiz, ç.n.) bazofilik dansitelerdir. Tipik olarak herhangi bir klinik sekeli olmamas›na ra¤men afl›r› birikim böbrek ve akci¤er yetmezli¤ine neden olabilir. Metastatik kalsifikasyon hiperkalsemi sonucu görülür (dört temel neden): • Paratiroid hormonunun artm›fl sekresyonu (örn., paratiroid tümörlerden kaynaklanan hiperparatiroidizmde veya malign tümörlerden salg›lanan ektopik paratiroid hormon sekresyonu) Kemik dokunun harabiyeti; primer kemik ili¤i malignitelerinde (örn., multipl myelom) veya diffüz iskelet metastazlar›nda (örn., meme kanseri), artm›fl kemik y›k›m ve yap›m›nda (“turnover”) (Paget hastal›¤›) veya immobilizasyonda oldu¤u gibi. D vitamini intoksikasyonu ve sistemik sarkoidozu içine alan Vitamin D ile iliflkili hastal›klar • •