BÖLÜM 1 Kan Damarlar› 13 Resim 1-34 Dev hücreli (temporal) arterit, makroskopi Arteritlerin bu flekli vaskülitlerin en yayg›n olan›d›r ve genellikle eksternal karotis arterinin dallar›n›, ço¤unlukla da temporal arteri tutar. Bununla birlikte vertebral arterler, koroner arterler ve aort nadiren tutulabilir. Dev hücreli arteriti olan hastalarda kafa derisi yüzeyinde seyreden gözle görülebilen sert, palpabl, a¤r›l› temporal arter bulunabilir. Yang›sal reaksiyon fokal olmaya e¤ilimlidir. Etkilenen arteriyal segment tan› ya da tedavi için eksize edilebilir. Eksternal karotis arterin di¤er dallar› kollateral ak›m› sa¤lar. Korkulan bir komplikasyon, körlü¤e yol açan oftalmik arteriyal dal›n t›kanmas›d›r. Resim 1-35 Temporal arterit, mikroskopi Temporal arterit, bafll›ca eksternal karotis arterinin dallar›n› ancak bazen aort kavsindeki büyük damarlar› ve koronerleri de etkileyebilen dev hücreli arterittir. Dev hücreli (temporal) arterit 50 yafltan önce nadirdir. Eritrosit sedimantasyon h›z› ço¤unlukla belirgin flekilde yükselir (100 mm/sa veya daha fazla). Hastalar›n yar›s›nda romatizmal polimyalji (polimyalji römatika) vard›r. Etyoloji hücresel immun yan›t ile iliflkilidir. Sonuç burada görüldü¤ü gibi daralm›fl arteriyal lümen ile medyan›n granülomatöz yang›sal reaksiyonudur. Mononükleer reaksiyon ve dev hücrelerle birlikte aktif yang› veya daha kronik lezyonlarda fibrozis olabilir. Resim 1-36 Takayasu arteriti, makroskopi Bu granülomatöz arterit tipik olarak aort kavsini tutar ancak solda gösterilen distal aort gibi renal ve koroner arterleri de tutabilir. Sa¤da karotis arterinin enine kesitinde lümenin bafll›ca intimal kal›nlaflma nedeniyle belirgin olarak darald›¤› görülmektedir. Lümende daralma, ço¤unlukla üst ekstremitelerde ve boyunda nab›z at›mlar›n›n azalmas›na neden olur.