BÖLÜM 1 Kan Damarlar› 3 Resim 1-4 Ateroskleroz, makroskopi Burada izlenen, geliflmifl ülkelerde nadir görülen normal s›n›rlarda bir yetiflkin aortudur. ‹ntimal yüzey oldukça düzgün olup yaln›zca yer yer ince, soluk sar›, ya¤l› lipit çizgileri görülmektedir (ok). Bu tür ya¤l› çizgilenmeler ilk olarak çocukluk ça¤›nda ortaya ç›kabilir (Bu otopsi materyalindeki soluk k›rm›z›ms› boyanma ölümden sonra k›rm›z› kan hücrelerinden s›zan hemoglobinden ileri gelir). Sa¤l›kl› bir yaflam tarz›yla bu intimal ya¤l› lezyonlar›n ek risk faktörleri olmadan ilerleme olas›l›¤› çok azd›r. Ya¤l› çizgilenmeler aterom oluflumu için öncül lezyonlar olarak rol alabilir. Aterom oluflumuna ilerlemede en önemli risk faktörleri artm›fl serum LDL kolesterolü, azalm›fl HDL kolesterolü, hipertrigliseridemi, diabetes mellitus, hipertansiyon ve sigara içmeyi kapsar. Resim 1-5 Ateroskleroz, makroskopi Uzunlamas›na aç›lan bu koroner arterin intimal yüzeyinin üzerinde sar›ms› ateromatöz plaklar görülmektedir. Plak içine, lümeni aniden daraltabilen, aterosklerozun bir komplikasyonu olan fokal kanama vard›r. ‹lerlemifl ateromlar erozyon, ülserasyon, rüptür, kanama, anevrizmal dilatasyon, kalsifikasyon ve trombozis ile komplike olabilir. Arteriyal t›kanma doku iskemisine yol açabilir. Kan deste¤inde önemli veya uzam›fl kay›p enfarktüse yol açabilir. Kalpte, bu durum akut koroner sendromlarla sonuçlanabilir. Vazoreaktiviteyi bozan endotelyal disfonksiyon veya trombojenik yüzey oluflumu veya yang›sal hücreleri anormal olarak yap›flt›ran yüzey trombüs oluflumunu, aterosklerozu ve hipertansiyonun vasküler lezyonlar›n› bafllatabilir. Resim 1-6 Ateroskleroz, makroskopi Burada, intimal yüzeyin neredeyse tümünü kaplayan, ateromatöz plaklar›n ülserasyonu ve üzerlerinde mural trombüs oluflumu ile birlikte olan, a¤›r aortik ateroskleroz görülmektedir. Aterom oluflumu y›llarca sürerse veya ateroskleroza sürükleyen yafllanma, hiperlipidemi, diyabetes mellitus, sigara içimi, hipertansiyon ve obesite gibi önemli risk faktörleri varsa bu derece belirgin ateroskleroz geliflebilir. Ekzersizin artt›r›lmas› ve kalori al›m›n›n azalt›lmas›yla sa¤l›kl› yaflam tarz›n›n benimsenmesi sayesinde bu risk faktörlerinin tedavisi veya ortadan kald›r›lmas›, aterosklerozun ilerlemesini duraksatabilir hatta ateromlar zamanla gerileyebilir ve komplikasyonlar›n olas›l›¤› da azalt›labilir!