background image
GENEL B
Spermatogenez
Erkekte gamet üretimi testislerde gerçekleflir (Re-
sim 24.1). Eriflkinde testisler yaklafl>k 4X3X2.5
cm. boyutlar>nda, 15-25 ml volümünde olup, skro-
tum içerisinde yerleflmifl bir çift organd>r. Skro-
tum, konnektif dokudan oluflan bir septum ile iki
kompart>mana ayr>lm>flt>r. Skrotum ayn> zaman-
da, Dartos kas>n>n kas>l>p-gevflemesiyle testislerin
belirli bir >s>da kalmas>n> da sa¤larlar. Normalde
testisler vücut >s>s>ndan 2-3°C daha so¤uk ortam-
da bulunurlar.
Testisler embriyonal dönemin 3. haftas>nda sö-
lom epitelinin proliferasyonu ile kar>n arka duva-
r>nda gonadal kabart> içinde geliflirler. Primitif
germ hücreleri, 3 haftal>k embriyoda intermedier
mezoderm hücreleri aras>ndaki epiblast hücrele-
rinden geliflir. Alt>nc> haftada ise fötal dolafl>ma
kat>larak Yolk Kesesi boyunca amöboid hareket-
lerle ve baz> kemotaktik faktörlerin de etkisiyle ge-
nital kabart>ya ulafl>rlar. Ayn> zamanda sölom epi-
teli hücrelerinden Sertoli hücreleri, mezanflimal
hücrelerden de interstisyel Leydig hücreleri mey-
dana gelir. Leydig hücrelerinin oluflumunda kori-
yonik gonadotropin hormonunun etkisi vard>r. Fö-
tusun 12. ve 18. haftalar>nda serum testosteron
düzeyi ilk pik düzeyine eriflir (200-400 ng/dl). Böy-
lece primitif gonadda primitif germ hücreleri, yani
gonositler, Sertoli hücreleri ve Leydig hücreleri
yerleflmifl olur.
Gonositler iki farkl> hücre populasyonundan
meydana gelmifllerdir. Bir k>sm> az miktarda mito-
kondri ama bol mikrofilament içerirler. Yuvarlak
nukleus ve büyük nukleoluslar> vard>r. Bu hücre-
ler tüm gestasyon boyunca görülebilirler. grup gonositler ise sitoplazmalar>nda bol glikojen
ve bol mitokondri bulundururlar. Bunlar ise ges-
tasyonun 10. haftas>nda kaybolurlar. Gonositler
mitoz ile ço¤alarak spermatogoniumlar> (Sg) mey-
dana getirirler. Spermatogoniumlar>n do¤umdan
sonra 3. ayda meydana geldikleri gösterilmifltir.
Bunun yan> s>ra, gonositler de 4 yafl>na kadar tes-
tis içinde bulunabilirler.
Önce koyu sitoplazmal> spermatogonium Ad'lar
(dark spermatogonium) oluflur. Bunlar mitozla ço-
¤alarak bir yandan yeni stem hücreleri yaparken,
Dr. Kaan Aydos
Erkek
B Ö L Ü M
2 4
1037
Resim 24.1
I
Testisin iç yap>s> (Gray's Anatomy, www.bart-
leby.com/107/illus1149.html).
Spermatik arter
Tunika vajinalis
Tunika albuginea
Septum testis
Seminifer tubüler
Duktus deferens