![]() fl>nda aksama ya da bozulmalar sonucu hücre sik- lusunda ortaya ç>kan anormallikler oluflturmakta- d>r. Özellikle son y>llarda bu sistemler üzerindeki bilgilerimiz moleküler biyolojik araflt>rmalar saye- sinde h>zla artmaktad>r. Yaklafl>k 20 y>l öncesine kadar kanser geliflmesinde bafllat>c> (initiation) ve destekleyici (promotion) kavramlar> üzerinde du- rulurken günümüzde bu mekanizman>n çok daha kompleks oldu¤u anlafl>lm>flt>r. Zaman içinde, mu- tasyona u¤ram>fl bir ya da birden fazla gen kavra- m> ve ardarda oluflan mutasyonlar sonucunda kontrolsüz hücre ço¤almas> kavram> oldukça yay- g>n bir flekilde kabul görmüfltür. Örne¤in epitelyal tümörlerin gelifliminde en az 4-7 gen mutasyonu- nun olmas> gerekti¤i düflünülmektedir. leri içeren moleküler birimler "gen" olarak adland>- r>lmaktad>r. Genlerin ifllevlerinin nas>l düzenlendi- ¤inin anlafl>lmas> normal geliflimin ve hastal>klar>n anlafl>lmas> bak>m>ndan son derece önemlidir. Bir gen aktive oldu¤unda, tafl>d>¤> bilgi ile protein ya- p>m>n> sa¤lamakta ve bu protein hücresel fonksi- yonlar içerisinde önemli bir etkileyici ya da düzen- leyici görev üstlenmektedir. Bir insan DNA's>nda, 30.000 kadar gen bulunmakta ve farkl> bireyler aras>nda bile genlerin %99.9'u benzerlik göster- mektedir. Özellikle kromozom 17, 19 ve 22 gen odaklar> aç>s>ndan oldukça yo¤unken, kromozom mamaktad>r. Günümüzde halen genlerin çok bü- yük bir oran>n>n ifllevi bilinmemektedir. 2. Tümör bask>lay>c> genler zulma olmad>¤> sürece normal hücresel olaylardan sorumlu olan genlerdir. Hücresel onkogenler ilk defa, normal hücrelerde transformasyon yetene¤i- ne sahip retrovirüslerde tan>mlanm>flt>r. Kirsten ve Harvey sarkoma virüsleri üzerinde yap>lan araflt>r- malar ras grubu onkogenlerin tan>mlanmas> ile so- nuçlanm>fl ve bunu izleyen çal>flmalar bu genlerin normal memeli hücrelerinde de bulundu¤unu gös- termifltir. Ancak bu genler mutasyonlar, gen amp- lifikasyonlar>, kromozomal translokasyonlar gibi olaylar sonucu yap>sal de¤iflikli¤e u¤rayabilir ve kontrol d>fl> kalabilirler. edilen bir genin neoplastik transformasyondan so- rumlu oldu¤u gösterilmifltir. Bu genin asl>nda H- ras proto-onkogeni ile ayn> oldu¤u, ancak tek bir baz çiftinde ortaya ç>kan mutasyon sonucu onko- genik aktivite kazanarak, bir onkogen haline geldi- ¤i saptanm>flt>r. Normal ras geni (proto-onkogen) ürünü, 21kD a¤>rl>¤>nda bir protein olup (p21), in- trensek GTPaz aktivitesine sahiptir. Bu protein, hücre içi ikincil haberci (second messenger) siste- minde görev yaparak, d>flar>dan gelen uyar>lar> iç- teki etken moleküllere aktar>r ve hücre bölünmesi- ni sa¤lar. Ras geninde bir mutasyon oldu¤unda bu gen kontrolsuz olarak sürekli aktif halde bulunur. |