fl>nda aksama ya da bozulmalar sonucu hücre sik-
lusunda ortaya ç>kan anormallikler oluflturmakta-
d>r. Özellikle son y>llarda bu sistemler üzerindeki
bilgilerimiz moleküler biyolojik araflt>rmalar saye-
sinde h>zla artmaktad>r. Yaklafl>k 20 y>l öncesine
kadar kanser geliflmesinde bafllat>c> (initiation) ve
destekleyici (promotion) kavramlar> üzerinde du-
rulurken günümüzde bu mekanizman>n çok daha
kompleks oldu¤u anlafl>lm>flt>r. Zaman içinde, mu-
tasyona u¤ram>fl bir ya da birden fazla gen kavra-
m> ve ardarda oluflan mutasyonlar sonucunda
kontrolsüz hücre ço¤almas> kavram> oldukça yay-
g>n bir flekilde kabul görmüfltür. Örne¤in epitelyal
tümörlerin gelifliminde en az 4-7 gen mutasyonu-
nun olmas> gerekti¤i düflünülmektedir.
leri içeren moleküler birimler "gen" olarak adland>-
r>lmaktad>r. Genlerin ifllevlerinin nas>l düzenlendi-
¤inin anlafl>lmas> normal geliflimin ve hastal>klar>n
anlafl>lmas> bak>m>ndan son derece önemlidir. Bir
gen aktive oldu¤unda, tafl>d>¤> bilgi ile protein ya-
p>m>n> sa¤lamakta ve bu protein hücresel fonksi-
yonlar içerisinde önemli bir etkileyici ya da düzen-
leyici görev üstlenmektedir. Bir insan DNA's>nda,
30.000 kadar gen bulunmakta ve farkl> bireyler
aras>nda bile genlerin %99.9'u benzerlik göster-
mektedir. Özellikle kromozom 17, 19 ve 22 gen
odaklar> aç>s>ndan oldukça yo¤unken, kromozom
mamaktad>r. Günümüzde halen genlerin çok bü-
yük bir oran>n>n ifllevi bilinmemektedir.
2. Tümör bask>lay>c> genler
zulma olmad>¤> sürece normal hücresel olaylardan
sorumlu olan genlerdir. Hücresel onkogenler ilk
defa, normal hücrelerde transformasyon yetene¤i-
ne sahip retrovirüslerde tan>mlanm>flt>r. Kirsten ve
Harvey sarkoma virüsleri üzerinde yap>lan araflt>r-
malar ras grubu onkogenlerin tan>mlanmas> ile so-
nuçlanm>fl ve bunu izleyen çal>flmalar bu genlerin
normal memeli hücrelerinde de bulundu¤unu gös-
termifltir. Ancak bu genler mutasyonlar, gen amp-
lifikasyonlar>, kromozomal translokasyonlar gibi
olaylar sonucu yap>sal de¤iflikli¤e u¤rayabilir ve
kontrol d>fl> kalabilirler.
edilen bir genin neoplastik transformasyondan so-
rumlu oldu¤u gösterilmifltir. Bu genin asl>nda H-
ras proto-onkogeni ile ayn> oldu¤u, ancak tek bir
baz çiftinde ortaya ç>kan mutasyon sonucu onko-
genik aktivite kazanarak, bir onkogen haline geldi-
¤i saptanm>flt>r. Normal ras geni (proto-onkogen)
ürünü, 21kD a¤>rl>¤>nda bir protein olup (p21), in-
trensek GTPaz aktivitesine sahiptir. Bu protein,
hücre içi ikincil haberci (second messenger) siste-
minde görev yaparak, d>flar>dan gelen uyar>lar> iç-
teki etken moleküllere aktar>r ve hücre bölünmesi-
ni sa¤lar. Ras geninde bir mutasyon oldu¤unda bu
gen kontrolsuz olarak sürekli aktif halde bulunur.