background image
Masif Hematüriler
Hematüri hastay> acilen doktora getiren nedenlar
aras>nda s>k görülürken, hematürinin kendisi p>h-
t> retansiyonu, p>ht> koli¤i ve derin anemi hariç na-
diren acil bir durum oluflturur. fazla say>da eritrosit bulunmas> fleklinde tan>mla-
nan hematüri; bir böbrek hastal>¤>n>n veya renal
pelvisten distal üretraya kadar olan üriner yolun
herhangi bir bölgesindeki lezyonun bulgusu olabi-
lece¤i gibi, böbrek ve üriner sistemi sekonder ola-
rak tutan sistemik bir bozuklu¤un belirtisi de ola-
bilir. n görünüflü ve rengine göre hematüri
mikroskopik veya makroskopik olarak ikiye ayr>l>r.
Mikroskopik hematüride idrar rengi normalken
mikroskopik incelemede büyük büyütmede her
alanda üçten fazla eritrosit saptan>r. Makroskopik
hematüride ise idrar rengi içindeki kana ba¤l> ola-
rak de¤iflmifltir. Masif hematüri, makroskopik he-
matürinin daha fliddetli halidir. Hematürinin dere-
cesi ve süresi olgunun aciliyetinin de¤erlendirilme-
si aç>s>ndan önem tafl>r.
Üriner sistemde geliflen hematüriler esas ola-
rak iki grupta de¤erlendirilebilir:
1. Supravezikal
2. Vezikal ve infravezikal.
Supravezikal Masif Hematüriler
Supravezikal kökenli kanamalara renal pelvis tü-
mörleri ve tafllar>, arterio-venöz fistüller, üreter
tafllar> ve tümörleri, retroperitoneal fibrozis, peri-
üreteritis, tüberküloz, endometriozis, kanama di-
yatez bozukluklar> neden olabilir. Bu hastalarda
izlenen hematüri total hematüri fleklindedir. Has-
ta hematüri yan>nda s>kl>kla esas patolojiye ba¤l>
di¤er semptomlarla baflvurur. Örne¤in üst üriner
sistem tafllar>nda s>kl>kla kolik vas>fl> a¤r> da mev-
cuttur.
Üst üriner sistem tümörleri sadece hematüri ile
seyredebilir. Ancak yo¤un kanamalarda oluflabile-
cek p>ht>lar>n üreterden geçifli s>ras>nda kolik va-
s>fl> a¤r>lar görülebilir. Bu hastalardan al>nan idrar
örneklerinde üreter kalibresine uygun iplikçikler
tarz>nda p>ht>lar>n bulunmas> tipiktir. Böbre¤in
polikistik hastal>¤>, renal tüberküloz ve renal
nonspesifik enfeksiyonlar nadir de olsa yo¤un he-
matüri ile seyredebilir. Bunu d>fl>nda böbre¤e yö-
nelik cerrahi giriflimler sonras>nda da masif hema-
türiler izlenebilir. Özellikle renal parankim kesile-
rinin yap>ld>¤> aç>k cerrahi giriflimlerle, endoskopik
veya perkütan giriflimlerin sonras>nda da bu du-
rumla karfl>lafl>labilir.
Renal travmalar masif hematüri yapabilen
önemli sebeplerdendir. Özellikle major renal trav-
malar sonras>nda hayat> tehdit edebilecek düzeyde
kanamalar olabilir. Nadir olmakla birlikte böbre-
¤in arterio-venöz fistüllerinin pelvise aç>lmas>yla
masif hematüriler ortaya ç>kabilir.
Supravezikal kaynakl> massif hematüri tan>s>n-
da iyi bir öykü ve fizik inceleme yan>nda radyolojik
de¤erlendirme yöntemleri büyük önem tafl>r. Tan>-
n>n konulmas> için ço¤u hastada intravenöz ürog-
rafi, renal ultrasonografi, bilgisayarl> tomografi
ve/veya manyetik rezonans görüntüleme gibi rad-
yolojik yöntemler yeterlidir. Radyolojik yöntemler-
le tan> konulamayan nadir durumlarda ise anjiog-
rafi veya üreterorenoskopi gibi giriflimler gerekebi-
lir.
Supravezikal masif hematürilerin tedavisinde
yaklafl>m esas patolojiye ba¤l> olarak de¤iflir. Özel-
likle renal travmalar sonras>nda ortaya ç>kan ma-
sif hematüriler gibi hayat> tehdit edecek düzeyde
olan kanamalarda acil giriflimlerin yap>lmas> ge-
rekli olabilir. Renal tümörlere ba¤l> geliflen kana-
malarda nefrektomi uygulan>rken cerrahi yap>la-
mayacak hastalara ise arteriyel embolizasyon ya-
p>labilir. Böbrekteki arterio-venöz fistüllerde ve di-
¤er kanama alanlar> için arteriyel embolizasyon
uygulanmas> mümkündür. Bununla da kontrol al-
t>na al>namayan kanamalarda ise nefrektomi son
alternatiftir.
Vezikal ve
Vezikal ve infravezikal hematüriye yol açabilecek
sebepler Tablo 23.1'de gösterilmifltir. Bu faktörler-
de s>kl>kla mikroskopik hematüriye sebep olurken
bazen gros hematüriye yol açabilir. hematüriler patolojinin lokalizasyonuna ba¤l> ola-
rak inisyal (idrar bafllang>c>nda), total veya termi-
nal (idrar sonunda) olabilirler.
k nedeni
mesane tümörleridir. Bunun yan>nda benign pros-
tat hiperplazisinde mesane boynundaki dilate ven-
lerden oluflan kanamalar masif hematüriye yol
açabilir. Mesaneye ve prostata yönelik cerrahi giri-
flimlerden sonra da erken ve geç dönemde masif
hematüri ortaya ç>kabilir. Özellikle transüretral
rezeksiyon yap>lan vakalarda yetersiz koagülasyon
veya kan bas>nc>ndaki ani yükselmeler sonucunda
erken dönemde arteriyel tipte kanamalar ortaya ç>-
kabilir. Kanama diyatez bozuklu¤u, antikoagülan
kullan>m> ve fibrinolizis gibi durumlarda da posto-
peratif dönemde masif hematüriler gözlenebilir.
fiiddetli kanamalar neticesinde hastalarda p>h-
t> retansiyonuna ba¤l> glob vezikal geliflebilir. Üret-
ral kateterizasyon ve kateterden mesanenin izoto-
nik sodyum klorür çözeltisi ile irrigasyonu ile p>h-
t>lar>n boflalt>lmas> gereklidir. Bu flekilde baflar>l>
Temel Üroloji
1026