background image
Girifl
Üriner obstrüksiyon ya da obstrüktif üropati; nor-
mal idrar ak>m>n>n engellenmesi ile ortaya ç>kan
yap>sal ve fonksiyonel de¤iflikliklerin tümüne veri-
len bir tan>mlamad>r. Obstrüksiyon, üriner sis-
temde üretral meadan böbrek tubuluslar>na kadar
uzanan genifl bir alan>n herhangi bir yerinde olu-
flabilir. Obstrüksiyonun seviyesi, süresi, nedeni,
infeksiyon varl>¤> ve beraberinde mevcut olabilen
ek patolojiler, geliflen obstrüksiyonun fliddeti ve
hastan>n klinik tablosu üzerine etki eden en
önemli parametrelerdir. larda genelde üriner sistemin bilateral etkilenmesi
ve kronik böbrek yetmezli¤ini do¤urabilecek ileri
sonuçlar söz konusu iken, supravezikal obstrüksi-
yonlar daha ziyada tek tarafl> böbrek kayb> ile so-
nuçlan>r. Obstrüksiyon sistemin proksimalini et-
kileyerek üriner staz ve bas>nç yükselmesine ne-
den olur. Sonuçta artm>fl üriner bas>nç böbrek
kan ak>m>n> azaltarak hücresel atrofi ve nekroza
yol açar. Obstrüksiyonun derecesi ve süresinin
uzamas> böbrekte doku destrüksiyonunu h>zland>-
r>r. Üriner dilusyon d>fl>ndaki tüm böbrek fonksi-
yonlar> progresif olarak azal>r.
Obstrüksiyona ba¤l> geliflen hidronefrozla ilgili
ilk sistematik bilimsel çal>flmalar 1900'lü y>llar>n
bas>nda Frank Hinman taraf>ndan bafllat>lm>flt>r.
1919'da yap>lan hayvan deneylerinde unilateral
obstrüksiyonun birinci haftada patofizyolojik de¤i-
flikliklere yol açt>¤>n> ve 60 gün sonucunda obs-
trüksiyon kalkt>¤>nda bile k>smi histolojik düzel-
menin olabilece¤ini göstermifltir. Bu ufuk aç>c>
eksperimental çal>flmay> takiben günümüze de¤in
obstrüksiyon fenomeninin de¤iflik parametreleri
analiz edilegelmektedir. !970'li y>llarda çal>flmalar
daha yo¤un olarak obstrüksiyonun böbrekte yol
açt>¤> fonksiyonel ve hemodinamik bozukluklar
üzerine yap>lmas>na karfl>n son y>llarda ilgi alan>
hücresel ve moleküler düzeydeki de¤iflikliklere yö-
nelmektedir.
S>n>fland>rmalar
Üriner obstrüksiyonlar kompleks bir özellik göste-
rirler. Bu nedenle konuya yaklafl>mda farkl> bak>fl
aç>lar>n>n birlikteli¤ini sa¤lamaya gereksinim var-
d>r. Olay> algoritmik bir sistematikte analiz edebil-
mek için de¤iflik s>n>flamalar yap>lmaktad>r (Tablo
7.l). Supravezikal obstrüksiyonlar>n (üst üriner sis-
tem obstrüksiyonlar>) analizini daha çok intrensek
ve ekstrensek sebebe göre yapmak uygun görül-
mektedir. intramural olarak ay>rmakta yarar vard>r. Genç er-
keklerdeki intraluminal obstrüksiyonun en s>k ne-
deni üriner sistem tafl hastal>¤>d>r. Obstrüksiyo-
nun intramural nedenleri ise fonksiyonel ve anato-
mik olarak ikiye ayr>labilir. Fonksiyonel bozukluk-
lar daha çok nöromuskülerdir. Veziko-üreteral ref-
lü ve adinamik üreteral segmente ba¤l> olanlar bu-
Dr. Sadettin Küpeli, Dr. Bora Küpeli
Üriner Obstrüksiyonlar
B Ö L Ü M
7
301
Tablo 7.1
1. Nedene göre:
Do¤mal>k
Edinsel
2. Süreye göre:
Akut
Kronik
3. Derecesine göre:
Komplet
4. Seviyesine göre:
Supravezikal
5. Etkilenime göre
Unilateral
Bilateral
6. Etkinin olufluna göre:
Ekstrensek
-intraluminal
-intramural