background image
al>n>r. Pediatrik hasta gurubunda prone pozisyon-
da film çekilmesi önerilmektedir. Filmler diyafrag-
madan simfiz pubise kadar tüm kar>n alan>m kap-
samal>d>r. nabilir. Gonad-
lar>n daha az doz almas> için böbrek alanlar> ek-
lenmelidir. Direkt grafideki teknik faktörler hasta-
n>n boyutuna ve kullan>lan cihaz ve kaset-ranfor-
satör sistemine ba¤l> olarak de¤iflkenlik gösterebi-
lir. Direkt grafinin önemi büyüktür. Bu filmin dik-
katli incelenmesi önemli bilgi sa¤lar ve tan>ya gö-
türür. Bir çok olguda direkt graf> olmaks>z>n yap>-
lan ürografiler yanl>fla götürecektir. Direkt radyog-
rafide böbrek gölgelerinin pozisyonu ve konfigü-
rasyonu, intestinal gaz da¤>l>m> ve kemik yap>lar
hakk>nda bilgi sahibi olunulmaktad>r. (Resim 5.1)
Ayr>ca anormal kitle görünümü ve kalsifikasyonlar
araflt>r>lmaktad>r.
Bu incelemede sadece toplay>c> sistemler görüntü-
lenmedi¤inden `ürografi' sözcü¤ü daha uygun ola-
cakt>r.
Ürografide Kontrast Maddeler
Ürografi esnas>nda verilen kontrast maddenin
%98 i glomerüler filtrasyonla böbreklerden at>l-
maktad>r. Ürografi için kullan>lan dozlarda tübü-
ler itrah ya da reabsorbsiyon görülmemektedir. Bu
dozlarda radyograf>k olarak ekstrarenal at>l>m gö-
rülmeyebilir, yüksek dozlarda safra kesesinin opa-
sifiye oldu¤u izlenebilir; daha az s>kl>kla ince ve
kal>n barsaklar>n opaklaflt>¤> görülebilir. Renal
fonksiyonun azalm>fl oldu¤u durumlarda ekstrare-
nal yollar a¤>rl>k kazanmaktad>r. Senelerce sadece
iyonik kontrast maddeler kullan>lm>flt>r. kontrast maddelerin yan etkileri nisbeten fazlad>r.
Noniyonik kontrast maddelerin gelifltirilmesiyle
hasta rahatl>¤>nda, tolerans>nda ve güvenli¤inde
önemli art>fllar sa¤lanm>flt>r. Ancak bu kontrast
maddeler nisbeten pahal>d>r.
Kontrast maddenin dozu, hasta kilosuna ve
radyolo¤un tercihine göre de¤iflkenlik göstermek-
tedir. Renal parankim ve toplay>c> sistemin tan>sal
görüntülenmesi için yeterli miktarlarda kontrast
madde verilmesi zorunludur. Doz total hacim ya
da gram olarak total iyod miktar> olarak ifade edil-
mektedir. 70 kg a¤>rl>¤>nda bir hasta için 20 gram
iyod içeren kontrast madde miktar> önerilmekte-
dir. Klasik kontrast maddelerde bu doz 75 ml. ye
karfl>l>k gelmektedir. Ticari preparatlar 50 ya da
100 ml oldu¤undan, israf>n önlenmesi için stan-
dart doz olarak 50 ya da 100 ml.lik kontrast mad-
deler kullan>lmal>d>r. Ço¤u kez preparat>n konsan-
trasyonuna ba¤l> olarak 50 ml. yeterli olacakt>r.
fiiflmanca hastalarda 100 ml kontrast madde veri-
lebilir. Son çal>flmalar noniyonik kontrast madde
dozlar>n>n %42 oran>nda azalt>lmas>n>n resim ka-
litesini anlaml> bir biçimde bozmad>¤>n> göster-
mektedir. Nefrogram elde edilmesinde klasik h>zl>
postenjeksiyon grafiler yerine 3-5. dakikalarda al>-
nan geç nefrogram filmlerinin yeterli olaca¤> göste-
rilmifltir. Baz> çal>flmalar noniyonik kontrast mad-
deler için `peak' plazma seviyelerinin enjeksiyon-
dan 5 dakika sonra oldu¤unu göstermifltir. Ürog-
rafide doz azalt>lmas> güvenilir noniyonik kontrast
maddelerin kullan>m>n>, maliyeti düflürerek artt>-
racakt>r.
Kontrast madde ço¤u kez bolus tarz>nda veril-
mektedir. Enjeksiyon 30-60 saniyede tamamlan>r.
Nefrogram>n dansitesi do¤rudan kontrast madde-
nin plazma konsantrasyonu ile iliflkilidir. miktar> artt>kça nefrogram>n dansitesi yükselmek-
tedir. Fazla miktarda kontrast madde diürezi artt>-
racak, toplay>c> sistemi gerecek ve ürogramlar>n
tan>sal yararl>l>¤>n> yükseltecektir.
Halen daha az s>kl>kla uygulanmas>na karfl>n piye-
lokaliseal sistem ve üreterlerin görüntülenmesinde
ürografi primer görüntüleme yöntemi olmaya de-
vam etmektedir. Klasik ürografide gerek kontrast
madde verilifl biçimi ve miktar>, gerek film al>nma
sekans ve pozisyonlar> hakk>nda de¤iflik görüfller
bulunmaktad>r. Her radyoloji merkezi kendi anla-
Temel Üroloji
72
Resim 5.1
I
Direkt üriner sistem grafisi.