background image
Genel Bilgiler
Son yirmi y>l içinde tan>sal radyolojideki önemli
geliflmeler üroradyolojinin çehresini büyük ölçüde
de¤ifltirmifltir, ultrasonografi, bilgisayarl> tomogra-
fi ve magnetik rezonans görüntüleme gibi kesit
anatomisi sa¤layan görüntüleme yöntemlerinin
üroradyolojide yayg>n bir biçimde kullan>lmas>
klasik olarak nitelendirilebilecek bir dizi inceleme
yönteminin kullanma s>kl>¤>n> azaltm>fl, indikas-
yonlar>n> de¤ifltirmifl ve hatta kimi yöntemlerin bir
anlamda ortadan kalkmas>na yol açm>flt>r. Bu ara-
da noniyonik kontrast maddelerin gelifltirilmesi de
kullan>lagelen iyonik kontrast maddelerin baz> ar-
zulanmayan rahats>zl>k verici etkilerini azaltm>fl;
kontrast maddelerin daha yüksek güvenilirlikle
uygulanma olana¤>n> yaratm>flt>r.
Bu bölümde halen kullan>m> büyük oranda de-
vam eden üroradyografik yöntemlerin üzerinde
durulacak; buna karfl>l>k pratikte uygulama alan-
lar> ortadan kalkan ancak bir anlamda tarihsel de-
¤eri olan kimi yöntemlerden k>saca söz edilecektir.
Hasta Haz>rl>¤>
Hasta haz>rl>¤>n>n iki cephesi bulunmaktad>r: bar-
sak temizli¤i ve s>v> al>m>n>n k>s>tlanmas>.
Barsak Temizli¤i
Senelerce ürografinin kalitesini artt>rmak için bar-
sak temizli¤i kullan>lm>flt>r. Baz> hastalarda yarar-
l> olmas>na karfl>n her hastada mutlak baflar> sa¤-
lanamamaktad>r. Barsak temizli¤i için müshil kul-
lan>m>n>n bir dizi hastada önemli rahats>zl>klara
yol açt>¤> bilinmektedir. Klasik yaklafl>mda hasta-
ya akflam yeme¤inden sonra birfley yeyip içmeme-
si söylenir. Bir gece önce müshil tavsiye edilmek-
tedir. Sabahleyin yap>lacak temizleme lavman>n>n
gaza yol açaca¤> bildirilmektedir. Son yap>lan
prospektif bir çal>flmada barsak temizli¤i yap>lan
ve yap>lmayan hasta gruplar>nda gerekli film say>-
s>, ifllem süresi, üriner sistemin görülebilirli¤i ve
genel kalite bak>m>ndan anlaml> farkl>l>k kaydedil-
memifltir. Baflka çal>flmalarda barsak temizli¤inin
görüntü kalitesini artt>rd>¤> bildirilmektedir. Line-
er tomografinin rutin kullan>m> barsak temizli¤ine
gereksinimi ortadan kald>rabilir. Yine de direkt
grafide sorun yaratacak miktarda gaz-d>flk> varl>-
¤>nda hasta barsak temizli¤i yapt>r>larak yeniden
incelemeye ça¤r>labilir.
S>v> Al>m>n>n K>s>tlanmas>
I.V. ürografi öncesi s>v> al>m>n>n k>s>tlanmas> ko-
nusu tart>flmal>d>r. Normal renal fonksiyonlu has-
talarda inceleme öncesi dehidratasyonun yararl>
olaca¤> söylenebilir. S>v> al>nmama süresi konu-
sunda de¤iflik görüfller bulunmaktad>r. Ancak sa-
bah yap>lacak inceleme için gece yar>s>ndan sonra
s>v> al>nmas>n>n yasaklanmas> kafi gelecektir. De-
hidrasyonun primer tehlikesi böbrek hastal>¤>
olanlarda nefrotoksisite riskinin artm>fl olmas>d>r.
Hastalar>n kendi renal fonksiyonlar>n> de¤erlendi-
remedikleri klinik koflullarda ya da kontrast mad-
deye ba¤l> renal yetmezlik riski olan hastalarda s>-
v> k>s>tlamas> yap>lmamal>d>r. Normal renal fonksi-
yonlu hastalarda bir gecelik s>v> k>s>tlamas> afl>r>
hidrasyona ba¤l> yetersiz bir ürogram elde edilme-
sini engelleyecektir.
Direkt Üriner Sistem Grafîsi
Kontrast madde kullan>lmadan önce hastaya nefes
tutturularak supine pozisyonda bir ön-arka film
Üroradyografi
Dr. Serdar Akyar, Dr. Cemil Ya¤c>
Ürogenital Sistemin
Görüntüleme Yöntemleri ve
Enstrumantal Muayenesi
B Ö L Ü M
5
71