background image
Üriner sistem ve genital sistem farkl> ifllevlere sa-
hip olsalar da embriyolojik geliflimleri iç içe sür-
müfl organ sistemleridir. Kar>n bofllu¤unun arka-
s>nda yer alan bir mezodermal fliflkinlikten ("inter-
mediate" mezoderm) köken al>rlar. Bafllang>çta or-
tak bir aç>l>m yerine (kloaka) sahip olan bu iki sis-
tem erkekte birbirine daha yak>n kal>rken, kad>n-
larda biraz daha farkl> bir aç>l>m göstermektedir.
ÜR
Üst Üriner Sistem Embriyolojisi
adland>r>lan üç böbrek sisteminin birbiri ard>na
ortaya ç>k>fl> ile böbrek sistemi geliflimini tamam-
lar. Bu evrelerin her birinin uygun geliflimi, sonuç-
ta böbre¤in normal geliflimi için gereklidir. Nefro-
tom oluflumu, lümenlerin geliflmesi, aortadan ay-
r>lan dallar>n bu yap>lar>n içlerine girmesiyle inter-
nal ve eksternal glomerüllerin oluflumu bu siste-
min gelifliminde gözlemlenen basamaklardand>r
(Resim 2-1).
Pronefroz
En erken böbrek sistemi olan pronefroz bir çift ka-
nal sistemi olup servikal bölgeden afla¤>ya uzan>p
kloakaya aç>l>r. Dördüncü haftan>n sonunda bu
sistem tümüyle yok olur (Resim 2.1).
Mezonefroz
Pronefrik sistemin yok olmaya bafllad>¤> dönemde
mezonefrik sistem geliflmeye bafllar ve dördüncü
ile sekizinci haftalar aras>nda boflalt>m sistemi ola-
rak görev yapar. Mezonefrik tübüllerin uçunda
Bowman kapsülü geliflir. Mezonefrik sistem gelifl-
meye devam eder ve sekizinci haftan>n sonuna
do¤ru en büyük boyutlar>na ulafl>r (Resim 2.2).
Metanefroz
Metanefroz böbrek sisteminin son ve kal>c> evresi-
dir. Beflinci haftada görülmeye bafllayan metanef-
rik yap>lar dokuzuncu hafta dolayinda fonksiyon
görmeye bafllar. Mezonefrik kanal>n kloakaya ya-
k>n yerinde bir ç>k>nt> fleklinde bulunan üreter to-
murcu¤undan toplay>c> sistem geliflirken bu siste-
min metanefrik mezodermle buluflmas> ile bu bü-
yüme daha da h>zlan>r ve diferansiyasyon ilerler.
Sonuçta toplay>c> sistemin renal pelvis, majör ka-
liksler, minör kaliksler, toplay>c> tübüller gibi ele-
Dr. Güner Kemal Özgür, Dr. Rasin Özyavuz
Ürogenital Sistemin
Embriyolojisi
B Ö L Ü M
2
21
Resim 2.1
I
Nefrik sistemin geliflmesi.