background image
GENEL TANIMLAMA VE YAKLAfiIM
Teknolojinin geliflmesi ile birlikte travma insidans>
ve travma cinslerinde de¤ifliklikler ortaya ç>km>fl-
t>r. Etkenin cinsine ve derecesine ba¤l> olmak üze-
re ürogenital sistem organlar>n>n birinde veya bir-
kaç>nda, de¤iflik derecelerde yaralanmalar olabilir.
Travmaya ba¤l> acil hastal>klar grubu içerisinde
ürogenital sistemin etkilenme oran> %10'dur.
Travma hangi etkenle olursa olsun, erken tan> zo-
runlulu¤u vard>r, zira bazen künt bir travma bafl-
lang>çta asemptomatik bir seyir gösterirken, belli
bir süre sonra vital komplikasyonlarla karfl>m>za
ç>kabilir. Ürolojik yaralanmalarda morbidite riski
oldukça yüksektir. Erken tan>, ciddi komplikas-
yonlar>, organlar>n kayb>n> ve harabiyetini önler.
Ürogenital sistem travmalar> erkek sekste ve aktif
yaflam döneminde daha s>k görülür. Günümüzde
trafik kazalar>, a¤>r sportif yaralanmalar ve krimi-
nal olaylar; ürogenital sistemin en s>k görülen
travma nedenleridir.
Ürogenital sistemde travmalar daha çok paran-
kimatöz organlarda ve özellikle böbrekte görülür.
Mesanenin bofl oldu¤u durumlarda ve üreterlerde
travma oran> oldukça düflük düzeydedir. Buna
karfl>n erkek sekste üretra (özellikle posterior böl-
ge) travman>n en s>k görüldü¤ü di¤er bir aland>r.
Etkilenen organ hangisi olursa olsun travman>n
olufl biçimi iki türlüdür, l- Künt, 2- Penetran. Üro-
genital sistemde künt travmalar daha çok görül-
mekteyse de, penetran travmalarda acil yaklafl>m
gereksinimi daha yüksektir.
Travma geçirmifl kiflinin verece¤i kaza ile ilgili
bilgi ön tan> koymada yol gösterici nitelikte olabi-
lir. Ancak baz> durumlarda hastalar ya uyar>c> bil-
gi vermez, ya da veremeyecek durumdad>r. Bu ne-
denle hastan>n ilk bulgular> çok önemlidir. fluuru-
nun aç>k olup olmamas>, cildin rengi, so¤uk terle-
me, ciltteki ekimozlar, hastan>n postürü, nab>z
dolgunlu¤u ve say>s>, kan bas>nc> durumu, kar>n-
da distansiyon ve hassasiyet derecesi, varsa aç>k
yaran>n izlenmesi ürogenital sistem organlar>nda-
ki travman>n fleklini ve derecesini belirleyen ön
bulgulard>r. Ürogenital sistem organ yaralanmala-
r> ço¤u kez kar>n içi organ travmalar> ile birlikte
bulunurlar. Bu nedenle de klinik tablo kompleks
bir yap> gösterir. Bu bak>mdan, travman>n tan>m-
lanmas> ço¤u kez entegre bir konsültasyon ile olur.
Ürogenital Sistem Travmalar>nda
Uyar>c> Bulgular
Yukar>da söz edildi¤i gibi travma geçirmifl bir has-
tadan her zaman sa¤l>kl> hikaye al>namayaca¤>
için afla¤>da belirtilen kriterlerin iyi de¤erlendiril-
mesi gerekir:
1. Künt travmalarda etkenin ciltte oluflturdu¤u
ekimoz ve hematom,
2. Penetran yaralanmalarda etkenin girifl yeri ve
seyri,
3. Anüri veya oligüri varl>¤>,
4. Glob vezikalin saptanmas>,
5. Gros hematüri varl>¤>,
6. Üretroraji bulunmas>,
7. Kemiklerde aç>k fraktürlerin görülmesi veya
fraktürlere ait pozisyon bozukluklar>n>n sap-
tanmas>,
8. Üretral kateterin mesaneye kadar itilememesi
Bu uyar>c> bulgular >fl>¤>nda hastalar de¤iflik
tan> yöntemleri ile analize tabi tutulurlar. Her
Böbrek ve Üreter Travmalar>
Dr. Ertan Batislam, Dr. Erdal Y>lmaz
Ürogenital Travmalar
B Ö L Ü M
1 5
689