bozulmas>na son dönem böbrek yetmezli¤i (SDBY)
denir. SDBY eriflkin bir bireyde kreatinin klerensi-
nin 10 ml/dk'n>n alt>nda olmas> veya serum kre-
atinin düzeyinin 8 mg/dl'nin üzerinde olmas> flek-
linde tan>mlan>r (UNOS 1994). SDBY geliflen has-
tada renal replasman tedavisi olarak periton diya-
lizi, hemodiyaliz veya böbrek nakli uygulanabilir.
Böbrek nakli yaflam kalitesine yapt>¤> katk>lar>n
yan>nda hasta sa¤kal>m>n> da uzatt>¤> için
SDBY'nin günümüzde en iyi tedavi yöntemidir.
yetmezli¤i nedeni ile renal replasman tedavisi al-
maktad>r. Hemodiyaliz olan hastalar>n say>s>
46659 (%77), periton diyalizi yapan hastalar>n sa-
y>s> 6109 (%10,1), fonksiyone graft ile yaflayan
hastalar>n say>s> ise 7824 (%12,9) olarak bildiril-
mifltir. Organ bekleme listeleri her geçen gün daha
da kabarmaktad>r. 2008 y>l>nda Sa¤l>k Bakanl>¤>
kay>tlar>na göre %70,5'i canl> vericili toplam 1710
hastaya böbrek nakli yap>lm>flt>r. Bu rakamlar
beklenen rakamlar>n çok afla¤>s>nda olup bunun
en büyük nedeni ise kadavradan yap>lan nakillerin
oldukça az say>da olmas>d>r. Türkiye için hedef y>l-
da yaklafl>k 1500 ba¤>fl olup flu ana kadar y>ll>k
ba¤>fl say>s> 300'ün alt>ndad>r.
tarih öncesi ça¤lara dayanmaktad>r. Doku ve or-
gan naklinin mitolojideki simgesi Chimera'd>r.
Chimera aslan bafll>, keçi ayakl>, y>lan kuyruklu
bir yarat>k olup, bir vücudda birden fazla türün
organlar>n>n buluflmas>n> temsil eder. Milattan ön-
tasyonu yap>ld>¤>na dair bulgular vard>r. Milattan
sonra 4. yüzy>lda Anadolu'da ölmüfl siyahi bir
gladyatörün baca¤>n> beyaz bir hastaya nakletmifl-
ler ve bu olay tarihe "Siyah Bacak Mucizesi" olarak
geçmifltir. Modern Ça¤da organ nakli ile ilgili çal>fl-
malar 20. yüzy>l bafllar>na denk gelir. Bu tarihte
Macar cerrah Dr. Emerich Ulman hayvanlar üze-
rinde ilk çal>flmalar>n> bildirmifltir. Frans>z cerrah
Alexis Carrell tan>mlad>¤> damar anastomoz sütür
tekni¤i ile cerrahi sorunlar>n afl>labilece¤ini göster-
mifl, ayr>ca ototransplantasyon ile allotransplan-
tasyon aras>ndaki farklar> ortaya koyarak, organ
naklinin önünde en önemli engelin biyolojik bari-
yer oldu¤unu belirtmifltir. 1903 y>l>nda kan grup-
lar>n>n tan>mlanmas> ile birlikte çal>flmalar h>zlan-
m>flt>r. 1933 y>l>nda Kiev'de ilk kadavradan nakil
yap>lm>fl ancak baflar>s>z olmufltur. 1954 y>l>nda
ilk baflar>l> böbrek nakli Dr. Murray ve ekibi tara-
f>ndan monozigot ikizler aras>nda Boston'da ger-
çeklefltirilmifltir. Bundan sonra organ nakli tari-
hinde dev ad>mlar at>lm>fl, günümüzde pek çok or-
gan>n nakli yap>labilir hale gelmifltir (Tablo 1). Ül-
kemizde ilk baflar>l> kadavradan böbrek nakli 1975
y>l>nda Hacettepe Üniversitesi'nde Dr. Haberal ve
ekibi taraf>ndan gerçeklefltirilmifltir.
tedavisine ihtiyaç duyaca¤> düflünülüyorsa bir na-
kil merkezine sevk edilmelidir. Hastalar böbrek
fonksiyonlar> geri dönüflümsüz olarak bozuldu¤u
ve kreatinin klerensi 20 ml/dk'n>n alt>na düfltü¤ü
zaman nakil program>na al>n>rlar. Diyaliz baflla-
madan yap>lan nakillere preemptive nakil denir.
Özellikle çocuk hastalar> diyalizin etkilerinden ko-
runmak için preemptif nakil cazip bir seçenektir.