gastro Page 57

EPn>n iliflkisi eski Yunanl>lar zaman>ndan
beri bilinmektedir. Alkollü içkilerin kolayl>kla ulafl>labilir olmas>, ruhsat kanunlar>, ekonomik,
kültürel ve çevresel koflullar>n hepsi kifli bafl>na alkol kullan>m> ve alkole ba¤l> karaci¤er hastal>k-
lar>na ba¤l> ölüm oranlar>n> etkilemektedir.Alkolizm k>smen kal>tsal olup, bu anormal alkol kul-
lanma davran>fl> genetik yap>dan etkilenmektedir. Alkolik karaci¤er hastal>¤> geliflmesine yatk>n-
l>¤> etkileyen risk faktörleri aras>nda genetik faktörler, malnütrisyon, difli cinsiyet ve viral etken-
ler (hepatit B, C ve D virüsleri) bulunmaktad>r.

Kronik alkol tüketimi olan hastalar>n %90-95'inde ya¤l> karaci¤er geliflir. Bu lezyonun hemen

hemen bütün olgularda alkol al>m>n>n kesilmesiyle geri dönüflebilir oldu¤u düflünülmektedir. Ol-
gular>n az bir k>sm>nda perivenüler sklerozise (santral venler çevresinde ve içinde kollajen biriki-
mi) ilerleme olur. Ancak kronik alkolikleri %10-35'inde tekrarlayan veya kronik hale gelmifl akut
karaci¤er hastal>¤> vard>r. Bu hastalar>n bir k>sm> iyileflebilir, ancak di¤erlerinde sinüzoidal, peri-
venüler ve perisantral fibrozise ve siroza ilerleme olur. Siroz bulunmadan da inflamatuar evre s>-
ras>nda hastalarda asit ve özofagus varisleriyle birlikte portal hipertansiyon bulunabilir.

II. TÜKET

Tablo 51-1'de gösterilmifltir. Alkolik siroz geliflimi tüketilen alkol miktar> ve süresi ile iliflkilidir.
Erkeklerde günde 40-60 gr alkol tüketilmesi sonucu relatif siroz geliflme riski, günde 20 gr alkol
tüketilmesine karfl>l>k 6 kat, günde 40-80 gr. alkol kullan>ld>¤>nda ise 14 kat daha fazlad>r. Hesap-
lanan ortalama `sirojenik' doz yaklafl>k 10-12 y>l boyunca günde 40-80 g etanol al>m>d>r.

Erkeklerdeki vaka kontrollü çal>flmalarda, 40-60 g mutlak alkol alan erkeklerde günde 40

g.dan daha az alkol alan erkeklere göre rölatif risk 1.83'tür. 80 g.dan daha fazla alan erkeklerde
rölatif risk 100'e ç>kar. Kad>nlarda siroz oluflumuna yol açan ortalama miktarlar erkeklere göre da-
ha düflüktür. K>sa sürede tek bafl>na tüketilen alkolün yemeklerle tüketilen alkole göre biran>n ise
flaraba göre daha fazla AKH gelifltime riski bulunmaktad>r.

III. ETANOL METABOL

A. Emilim, da¤>l>m ve at>l>m. Sa¤l>kl> bir erkekte vücut a¤>rl>¤>n>n bir kg.> bafl>na al>nan

yaklafl>k 100 mg alkol bir saatte elimine olur. Y>llar boyunca yo¤un alkol kullan>m> etanolün
eliminasyon oran>n> %100'e kadar ç>karabilir.

Etanol gastrointestinal sistemden, özellikle duedonum ve jejenumdan (%70-80) küçük

molekül boyutuna sahip olmas> ve ya¤larda eriyebilirli¤inin düflük olmas> nedeniyle basit di-
füzyonla emilir. Mide boflalmas>n>n gecikmesi ve midede ince ba¤>rsak içeri¤inin olmas> ab-
sorbsiyon h>z>n> azalt>r. Besinler, midede emilimi azaltarak açl>k s>ras>nda alkol alan hastala-
ra göre kan alkol düzeyinde daha yavafl bir yükselmeye ve daha düflük bir tepe de¤eri olufl-
mas>na yolaçarlar.

Alkolün sistemik da¤>l>m> çok h>zl>d>r. Kanlanmas> zengin olan beyin, akci¤er ve karaci-

¤er gibi organlarda alkol h>zla kandaki düzeyine ulafl>r. Alkolün ya¤da çözünürlü¤ü zay>ft>r.
Doku lipidleri oda >s>s>nda kendilerine karfl>l>k gelen su hacminde eriyen alkol miktar>n>n sa-
dece %4'ünü al>rlar. Bu nedenle obez hastalarda ayn> miktardaki alkol birim a¤>rl>k bafl>na za-

386

ALKOL