background image
A
kut gastrointestinal (G<) kanamal> hastalar>n tedavisi Bölüm 14'de anlat>lm>flt>r. Bu hastalarda ti-
pik olarak kanaman>n hematemez, hematokezia ve melena gibi do¤rudan do¤ruya kanamay> düflündü-
ren belirtiler bulunur. Ancak bir baflka grup hasta da G< sistemdeki lezyonlardan yavafl veya aral>kl>
olarak daha hafif bir klinik tablo içinde ya da klinik bulgu vermeyecek miktarlarda ve ancak d>flk>da
gizli kan testi yap>lmas>yla ortaya koyulacak kadar kanama olur. E¤er kanama aral>kl> ise bunun sap-
tanmas> ve daha sonra tan> koyulmas> zor olabilir. Ortaya koyulamam>fl kanama bozuklu¤u olan has-
talarda (ör. Von Willebrand hastal>¤>) gizli G< kanama daha da sorunlu olur. Hastalar>n ve doktorla-
r>n gizli kanama ile ilgili bafll>ca endiflesi kanaman>n G< sistemdeki mali¤n bir odaktan kaynaklanma-
s> fleklinde olmas>na karfl>n, bu tip kanamalar>n nedenlerinin ço¤u, asl>nda akut kanama nedenleri ile
ayn>d>r (bkz. Tablo 14-1). Gizli G< kanaman>n ço¤unlukla antikoagülanlar veya aspirin ile tedaviye
ba¤l> olarak geliflti¤i düflünülür. Ancak ne warfarin ne de aspirin tek bafl>na d>flk>da gizli kan pozitifli-
¤ine yol açar. Warfarin, heparin veya aspirin kullanmakta olan bir hastada d>flk>da gizli kan>n pozitif
olmas> G< sistemin ciddi olarak de¤erlendirilmesini gerektirir.
I.
GA. kl>¤>. Amerikan Kanser Derne¤i taraf>ndan, kolon kanseri için ortalama
risk alt>nda bulunanlarda (kolon kanseri veya polibi, kolon kanseri aile öyküsü ya da infla-
matuar ba¤>rsak hastal>¤> olmayanlar) 40 yafl>ndan bafllamak üzere her y>l d>flk>da gizli kan
tayini önerilmektedir. Ortalama riskten daha fazla riske sahip olanlar ise d>flk>da gizli kan tes-
ti ve periyodik sigmoidoskopi ya da kolonoskopiden oluflan uygun bir izlem program>n gir-
melidirler (bkz. Bölüm 37 ve 39).
B. flk> örne¤i elde edilmesi. Rektal tufle s>ras>nda elde edilen d>flk> ör-
ne¤inde gizli kan negatif ise ve hasta C vitamini de alm>yorsa d>flk>da klinik aç>dan anlaml>
düzeyde olabilecek kan bulunmuyor demektir (bkz. K>s>m II.B.2c). Ancak e¤er pozitif ise bu-
nun gerçek anlamda bir pozitiflik mi yoksa parmakla muayene s>ras>ndaki travmaya, diyetle
ilgili faktörlere ya da testi etkileyecek ilaçlara ba¤l> bir pozitiflik mi oldu¤unu söylemek zor-
dur. Ancak ilginç olarak birçok çal>flmada semptomu olmayan hastalarda rektal tufle s>ras>n-
da al>nan d>flk> örne¤inde gizli kan testinin yap>lmas>n>n yalanc> pozitif test sonuçlar>n> art-
t>rmad>¤> ve hastalarda tarama çal>flmalar>na uyumu artt>rd>¤> gösterilmifltir. Ancak d>flk>da
gizli kan tayini için en güvenilir d>flk> elde etme yöntemi flöyledir:
1.
Hastaya üç adet gizli kan testi kart> verilir. Her kart üzerinde iki adet d>flk> yerlefltirile-
cek yer bulunmaktad>r; böylece hasta alt> adet d>flk> yaymas> verebilmektedir.
2.
Hastaya flu ö¤ütlerde bulunulmal>d>r:
a.
K>rm>z> etten ve yüksek peroksidaz içeri¤ine sahip g>dalardan (ör. brokkoli, flal-
gam, karn>bahar ve piflirilmemifl kantalup kavunu, turp ve yabani havuç) kaç>n>n.
Peroksidaz içeri¤i yüksek olan besinler yalanc> pozitif test sonucuna yol açarlar,
çünkü gizli kan saptamaya yönelik testler d>flk>da bulunan hemin psödoperoksidaz
aktivitesine dayan>r.
b. Liften zengin bir diyet uygulay>n. Yüksek lif içerikli diyet daha fazla volüm-
lü d>flk>lamaya neden olmakta ve belki de potansiyel olarak kanama e¤iliminde olan
lezyonlar> "tahrifl etmektedir". Ancak lifin bu tahrifl edici fonksiyonu henüz kan>t-
lanmam>flt>r.
c.
C vitamininden demir prepeeratlar>ndan, aspirin ve di¤er nonsteroid antiinfla-
matuar ilaçlardan kaç>n>n. Gizli kan testlerinde C vitamininin, askorbik asitin he-
min psödoperoksidaz aktivitesini inhibe edici etkisi nedeniyle yalanc> negatif test
303
44
GASTRO