background image
P
ek çok mikroorganizma gastrointestinal sistemi infekte edip gastroenteritlere neden olabilmekte-
dir. Bu bölümde ba¤>fl>kl>k sistemi sa¤lam hastalarda etken olan patojenler anlat>lm>flt>r. Ba¤>fl>kl>k sis-
temi bask>lanm>fl hastalarda görülen f>rsatç> infeksiyonlar Bölüm 43'de tart>fl>lm>flt>r.
I.
Vyaklafl>k %30-40'> virüsler taraf>ndan oluflturulmaktad>r, bu infeksiyonlar>n say>s>, bilinen bakte-
riyel ve parazitik ishal olgular>n>n say>s>ndan daha fazlad>r.
mlanan virüsler 5 ana gruba ayr>labilir: rotavi-
rüs, enterik adenovirüs, Norwalk ve Norwalk-like virüsler, calcii virüs ve astro-
virüs. çocuklarda ishale neden olmaktad>r. Norwalk grubu virüsler, eriflkinlerde ve okul ça¤> çocukla-
r>nda gastroenterit salg>nlar>na neden olabilmektedir.
A. Rotavirüs
1.
Epidemiyoloji.
gruba ayr>l>r: A, B ve C. Grup A ve C tüm dünyada görülebilen ishal salg>nlar>ndan so-
rumludur, grup B ise Çin'de eriflkin hastalarda görülen ishal salg>nlar>n>n nedenidir. Ro-
tavirüs dünya genelinde dehidratasyona neden olan ishallerin en önemli sebebidir, 2 yafl
alt> çocuklarda hastaneye yat>fl gerektiren tüm ataklar>n yaklafl>k %40-70'inden sorumlu-
dur. Geliflmekte olan ülkelerde, rotavirüs y>lda yaklafl>k 125 milyon ishal vakas>na neden
olmaktad>r, bunlar>n 18 milyonu a¤>r seyretmekte ve y>ll>k 800,000-900,000 vakan>n
ölümle sonuçland>¤> tahmin edilmektedir. Ciddi seyirli rotavirüs infeksiyonlar> daha çok
3-15 ayl>k bebeklerde görülmektedir. 3 yafl>ndan itibaren infeksiyon genellikle asempto-
matik seyreder. Hastal>k eriflkinlerde nadir görülür, ancak infekte çocuklarla yak>n temas-
ta bulunanlarda, seyahat edenlerde ve yafll> kiflilerde daha fazla görülmektedir, kontami-
ne suyla temas sonras>nda salg>nlar fleklinde de görülebilir. Virüs d>flk>da büyük miktar-
larda at>l>r ve bulafl fekal-oral yolla gerçekleflir. Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa'da infek-
siyon özellikle k>fl aylar>nda olmak üzere mevsimsel da¤>l>m gösterir. Ekvatora 10 paralel
derecesi içinde bulunan ülkelerde infeksiyon bütün y>l boyunca görülmektedir.
2.
Patoloji ve patofizyoloji. Rotavirüs infeksiyonu proksimal ince ba¤>rsaklardan
ileuma 1-2 gün içinde yay>l>r. Virüs intestinal villuslar>n uçlar>ndaki olgun enterositleri
infekte eder ve villuslarda k>salma, kriptlerde hiperplaziyle sonuçlanan hücre erimesine
neden olur. Ayr>ca mikrovillus enzim aktivitesinde azalma (sükroz, laktoz gibi), intesti-
nal sekresyonda azalma ve ba¤>rsak mukoza geçirgenli¤inde artma görülür.
3.
Klinik tablo ve komplikasyonlar. Rotavirüs infeksiyonu s>kl>kla asemptomatik-
tir. Semptomatik infeksiyonda, inkübasyon süresi 1-3 gündür ve hastal>k 5-7 gün süre-
bilir. Gastroenterit s>k kusma, atefl, sulu ishal ve dehidratasyonla karakterizedir. Rotavi-
rüs infeksiyonlar>yla birlikte nekrotizan enterokolit, Henoch-Schönlein purpuras> ve he-
molitik üremik sendrom görülebilmektedir.
4.
Tan>. Hastalar>n %20'sinde d>flk>da eritrosit saptan>r. D>flk> örneklerinde de¤iflik yön-
temlerle viral antijenler gösterilebilir, bunlardan birisi de Rotozyme testidir. Virüs
elektron mikroskopisiyle de gösterilebilir.
5.
Tedavi ve korunma. Rotavirüs infeksiyonunun tedavisi semptomatik ve destek teda-
vi fleklindedir. Tedavide s>v> ve elektrolit replasman> esast>r. Oral rehidratasyon solüs-
195
30
BA/IRSAKLARIN V
PARAZ