background image
D
ivertiküler hastal>k, genellikle kal>n ba¤>rsak divertikülleri ve buna ba¤l> komplikasyonlar>
ifade eden bir terimdir. Bunun yan>nda divertiküller tüm gastrointestinal sistem boyunca saptanabilir.
Özofagustaki divertiküller disfaji ile kendini gösterebilirler (bkz. Bölüm 21). Mide divertikülleri genel-
likle semptom vermezler. rsaktaki divertiküller ise, bakteriyel afl>r> ço¤almaya ve malabsorb-
siyona yol açabilirler (bkz. Bölüm 31). Bu bölümde sadece kolon divertiküllerinin tart>fl>lacakt>r.
Kal>n ba¤>rsak divertikülleri bat>l> ülkelerde ileri derecede yayg>nd>r. Divertikül görülme s>kl>¤>
yaflla birlikte artmaktad>r: 60 yafltaki nüfusun yaklafl>k %30'unda, 80 yafllar>nda ise %80'inde kal>n ba-
¤>rsak divertikülleri bulunmaktad>r. Divertikül tafl>yan kiflilerin %90'> semptomsuz olmalar>na ra¤men,
bu durumun toplumda çok yayg>n olarak bulunmas>ndan ötürü, semptomlu divertiküler hastal>kla
çok s>k karfl>lafl>lmaktad>r.
I.
TANIMLAR. Kal>n ba¤>rsak divertikül ve komplikasyonlar>n> tan>mlamak için kullan>lan birçok
terim kar>fl>kl>klara ve yanl>fl kullan>mlara neden olmaktad>r. Bu yüzden öncelikle terminolojiyi
gözden geçirmek yerinde olacakt>r (Tablo 35-1).
Ba¤>rsak duvar>ndaki bir tek cepleflmenin ad> divertiküldür. Divertikül Latin dilinde nötr
bir kelimedir ve um ile sonlan>r. Ço¤ul flekli ise a ile sonlan>r. Bu yüzden çok say>daki cepleflme-
lerin ad> diverticula (divertiküller)dir, diverticuli veya diverticulae de¤ildir.
Divertikül veya divertiküler varl>¤>ndaki tabloya divertikülozis denir. Divertikülozis, pa-
tolojik bir durumu veya semptom varl>¤>n> ifade etmez. Divertikülit bir veya çok say>daki di-
vertikülün inflamasyonu anlam>ndad>r. Bazen divertikülit tan>s> klinik semptomlar temel al>narak
koyulur (bkz. k>s>m IV.A.1) fakat bu durumda, s>kl>kla iritab>l ba¤>rsak sendromu (bkz. Bölüm
33) ve gaza ba¤l> kar>n fliflkinli¤i tablolar> (bkz. Bölüm 34) ile semptomlar çak>flmaktad>r. Diver-
tikülit için elinizde güçlü kan>tlar bulunmad>¤> durumunda, divertiküler hastal>k veya semptoma-
tik
divertikülozis gibi daha genel bir terim kullanmak gerekebilir.
II. PATOGENEZ. Gerçek divertiküller, divertikül duvar>nda ba¤>rsak duvar>n>n tüm katmanlar>n>
tafl>r. Bu, çok nadir rastlan>lan bir durumdur. En s>k rastlan>lan kal>n ba¤>rsak divertikülleri ya-
lanc> divertiküllerdir (psödodivertiküller). Bunlar, ba¤>rsak duvar>n> besleyen arterin ba¤>rsa¤a
girdi¤i yerde, mukoza ve submukozan>n muskularis propriaya do¤ru f>t>klaflmas> ile oluflur. Di-
vertiküllerin geliflmesi ba¤>rsak lümeni içindeki bas>nc>n artmas> ile iliflkili gözükmektedir. Uzun
zaman sonra bu bas>nç art>fl> bahsedilen f>t>klaflmalara neden olmaktad>r. Divertiküllerin ço¤un-
lu¤u sigmoid ve inen kolonda meydana gelmektedir. Di¤er kesimlerde de geliflebilir.
Epidemiyolojik olarak, kal>n ba¤>rsak divertikülleri yafl ve diyet ile iliflkilidir. Diyetteki lifle-
rin yerini rafine edilmifl karbonhidratlar>n ald>¤> besinlerle beslenenlerde, divertikülosis daha s>k
görülmektedir.
236
35
D
TABLO 35-1
Divertikülozis Terminolojisi
Divertikül--tekil
Divertiküller--ço¤ul
Divertikülosis--bir veya daha fazla divertikül varl>¤>
Divertikülit--bir veya daha fazla divertikülde inflamasyon varl>¤>
Divertiküler hastal>k--divertikülozisin herhangi bir komplikasyonu varl>¤>