background image
S
indirim sistemiyle ilgili yak>nmalar> olan hastalar içinde , de¤erlendirmenin herhangi bir aflama-
s>nda radyolojik tetkik veya ultrason yapt>rmayan> çok nadirdir. Endoskopi öncesi dönemlerde, ço¤u
gastroenterolog, kendi ofislerinde direkt ve baryumlu radyolojik tetkikleri yapmaktayd>. Bugün art>k
gastroenterolog deyimi neredeyse endoskopist ile efl anlaml> hale gelmifltir ve röntgen tetkikleri bir rad-
yolog taraf>ndan (uygun tarzda) yap>lmaktad>r. Yine de, sindirim yak>nmas> olan hastalar> gören her
doktor, mevcut radyolojik, sonografik ve sintigrafik çal>flmalara aflina olmal>d>r.
I.
RADYOLOJA. Direkt gö¤üs ve kar>n filmleri
1.
Gö¤üs filmleri. Bazen doktorlar direkt gö¤üs ve bat>n grafilerinin de¤erini küçümser-
ler. Genifl bir mediasten veya mediastende hava-s>v> seviyesi, t>kal> ve dilate bir özofagu-
sa iflaret edebilir. Asit veya akut pankreatitlere efllik eden plevral efüzyonlar olabilir. Pnö-
monili hastalar, bazen kar>n a¤r>s> ile baflvurabilirler. Abdominal organ perforasyonundan
flüphelenilen hastalarda, diafram alt>ndaki serbest havay> göstermede, ayakta gö¤üs filmi,
diyafram kubbelerini genellikle görüntü sahas>na almayan ayakta bat>n grafilerinden da-
ha üstündür.
2.
Abdominal filmler. Düz bat>n grafileri, ayakta ve supin görüntülerden oluflur. Bazen
supin filme "flat plate" ad> verilir; bu terim, radyolojinin ilk dönemlerinde, film yerine fo-
to¤raf plakalar>n>n kullan>lmas>ndan kaynaklanm>flt>r. Bir baflka k>saltma ise KUB'dir ve
her ne kadar böbrek, üreter ve mesaneyi (Kidney,ureter,bladder) kastediyor olsa da bun-
lardan daha fazlas> görüntülenir.
a.
Direkt bat>n grafisinde hem yumuflak doku dansiteleri hem de kemik ya-
p>lar dikkatle incelenmelidir. Pankreasta ve di¤er organlarda, kronik inflamatuar
hastal>¤> yans>tan kalsiyum birikimleri olabilir. Aterosklerotik hastal>kta, kalsiyum,
aortan>n ve di¤er damarlar>n konturlar>n> ortaya ç>karabilir; aort anevrizmas>ndan ilk
kez direkt grafinin dikkatli bir flekilde incelenmesi sonucu flüphelenilebilir.
b. Ba¤>rsak gazlar>n>n da¤>l>m> önemlidir. Normalde, kolon ve rektumda, de¤i-
flik lokalizasyonlarda gaz izlenir ve ince ba¤>rsaklarda az miktarda gaz görülebilir.
Hava, do¤al bir kontrast oluflturarak bazen kitle lezyonlar>na iflaret edebilir. Ba¤>rsak
lümenine protrude olan submukozal kan, s>v> veya inflamatuar hücrelere ait kollek-
siyonlar, iskemik ba¤>rsak hastal>¤>, lenfoma veya Crohn hastal>¤> gibi bir durumun
ipuçlar>n> verebilir. n ba¤>rsak dilatasyonu, ba¤>rsak obstrüksiyonu ve-
ya ileusta görülür. Belirgin dilate ve haustralar> silinmifl bir transvers kolon, toksik
megakolon için tipiktir. Bat>n>n bir kesiminde ba¤>rsak luplar>n>n yoklu¤u, büyük bir
kitleye iflaret edebilir; kitle, normal ba¤>rsak anslar>na ait görünümü distorsiyona u¤-
ratabilir. Ayakta çekilen film, (veya e¤er hasta ayakta duram>yorsa lateral dekübitis
filmi) obstrüksiyon veya ileusu yans>tan hava-s>v> seviyeleri gösterebilir. Nadiren, ge-
nifl bir inguinal herniye iflaret eden, skrotumda gaz dolu ba¤>rsak ans> görülebilir.
B. Baryumlu tetkik s>kl>kla yutma sorunlar>n> de¤erlendirmek üzere istenir, ama kalp bofl-
luklar> ve mediastinal yap>lar>n boyut ve konfigürasyonlar>n> belirlemek konusunda da yarar-
l> olabilir.Bazen, bu flekilde özofago-trakeal fistül ortaya ç>kabilir.
37
9
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLER<