background image
S
tres ülseri ciddi hastal>klar s>ras>ndaki a¤>r fizyolojik stres s>ras>nda geliflen bir ülser, daha da
do¤rusu çok say>daki ülserlerdir.
I.
Stres ülserini patogenezi çok net olarak bilinmemektedir; ancak, mukoza kan ak>m>ndaki azal-
ma veya di¤er mukoza savunma mekanizmalar>ndaki bozulmayla (bak>n>z Bölüm 24) birlikte asit
ve pepsinin gastroduedonal mukoza üstündeki zararl> etkileri ile iliflkili oldu¤u düflünülmektedir.
A. Ülserasyonlar yüzeyel ve mukoza ile s>n>rl> olabilirler ve bu durumda erozyon tan>mlama-
s> daha uygun olur; ya da daha derine submukozaya do¤ru penetre olabilirler. Birinci durum-
da diffüz mukozal s>z>nt> fleklinde kanama görülürken, ikinci durumda submukozal damar-
lar>n erode olmas> ve belirgin kanama ortaya ç>kabilir.
B. Lokalizasyon. Stres ülserleri mide veya proksimal duedonum içinde herhangibir yerde ge-
liflebilir, ancak daha çok mide korpus ve fundusunu döfleyen fundus mukozas>nda geliflir. Bu
durum al>fl>ld>¤> flekilde peptik ülserlerin daha çok antrum ve duedonumda lokalize olmas>n-
dan farkl> bir durumdur.
C. Stres ülserlerinin geliflti¤i klinik koflullar genellikle a¤>r ve ço¤unlukla multisistemik bir
hastal>k tablosunun bulundu¤u durumlard>r. Örne¤in akci¤er ve kalp hastal>¤> bulunan ve cer-
rahi yo¤un bak>m ünitesi (YBÜ)nde yatmakta olan yafll> hastalarda yüksek bir postoperatif
stres ülseri prevalans> vard>r. Benzer flekilde dahili YBÜ'de yatan ve respiratör gereksinimi olan
hastalar da stres ülseri geliflmesi aç>s>ndan yo¤un risk alt>ndad>rlar. Kan>tlanmam>fl olmas>na
karfl>n, mukozal oksijenlenmenin yetersiz olmas>, asit-baz dengesindeki farkl>l>klar dolafl>mda-
ki kortikosteroid düzeyinin yükselmesi bu ülserlerin oluflumuna katk>da bulunabilir.
II. TANI. Üst gastrointestinal kanama stres ülserlerinin al>fl>lm>fl belirtisidir. Uygun klinik koflullar
varl>¤>nda kanaman>n ortaya ç>kmas> bu tan>y> olas> k>lar. Gastrointestinal kanaman>n bafllang>ç
tedavisinden sonra üst gastrointestinal endoskopi ile tan> do¤rulanabilir ve tutulumun boyutu or-
taya koyulabilir (bak>n>z Bölüm 14).
III. Stres ülserlerinin tedavisi önlemlerle bafllar. Solunum durumu, asit-baz dengesine dikkat edil-
mesi ve di¤er hastal>klar>n tedavi edilmesi stres ülserinin ortaya ç>kabilece¤i koflullar> kald>r>r.
Stres ülseri geliflen hastalar tipik olarak fazla miktarlarda asit salg>lamazlar; ancak bu lezyon-
lar>n patogenezinde asitin katk>s> bulunmaktad>r. Bu nedenle yüksek risk alt>ndaki hastalarda asi-
tin nötralize edilmesi ya da sekresyonunun önlenmesi mant>kl> bir uygulamad>r. Cerrahi YBÜ'de
izlenmekte olan hastalarda mide içi pH'n>n 4'ün üstünde tutulacak flekilde saatlik antasit verile-
rek titre edilmesinin akut kanama s>kl>¤>n> belirgin ölçüde azalt>ld>¤> gösterilmifltir. PP< mide asit
supresyonu pH'y> 5-6'ya yükseltecek kadar etkin bir flekilde sa¤lad>klar> için, seri oluflumunu engellemede ve stres ülserlerinden kanamay> engellemede daha etkin olaca¤> dü-
flünülmektedir
Yo¤un bak>mdaki hastalar>n hepsinde asit bask>lay>c> profilaksi gerekmez. Profilaktik tedavi-
nin düflünülece¤i hastalar aras>nda respiratöre ba¤l> olan, multisistemik hastal>¤> olan, peptik ül-
ser veya üst gastrointestinal kanama öyküsü olan hastalar bulunur. Kanama ortaya ç>kt>ktan son-
ra ise en uygun tedavi, mide içi pH'n>n 5'in üstünde kalmas>n> sa¤layacak flekilde PP< ile intrave-
nöz asit suprese edici tedavidir (bak>n>z Bölüm 14).
167
25
STRES ÜLSER<