bir Amerikal> günlük kalorisinin %40-60'>n> karbonhidrat, %20-45'ini lipid ve %10-20'sini proteinlerden karfl>lar. Glikoz, acil enerji'nin vücut taraf>ndan tercih edilen kayna¤>d>r. Sa¤l>k- l> vücut glikozu karbonhidratlardan, protein ve trigliserid (TG)'in gliserol komponentinden oluflturur. Vücutta çok az karbonhidrat depolanabildi¤inden, vücudun yedek enerji depolar>- n>n ço¤u lipidlerden oluflur. Proteinin depo flekli yoktur. Her ne kadar protein enerji için me- tabolize edilebilirse de bu ya¤s>z vücut kitlesinin azalmas> ve negatif azot dengesi ile sonlan>r. dun tüm hücreleri taraf>ndan al>n>r ve acil enerji için y>k>l>r. Normal iyi beslenme koflul- lar>nda, santral sinir sistemi hücreleri enerji için glikoza dayan>r. Bununla birlikte beyin korteks nöronlar> ve kan hücreleri tüm koflullarda yak>t olarak yaln>z glikozu kullanabi- lirler. ¤i olarak karaci¤er (200 mg) ve kasta (300 mg) depolanan, glikozun bir polimeri gliko- jene dönüflebilir. Karaci¤er glikojeni sistemik da¤>l>m için do¤rudan glikoza çevirebilir. Vücudun toplam glikojen depolar>, 36-48 saat süreyle vücudun enerji gere¤ini karfl>laya- bilir. best ya¤ asitleri (SYA) ve aminoasitler do¤rudan do¤ruya enerji için yak>l>rlar. Afl>r> di- yet karbonhidrat> ya¤ dokusunda depo için TG'lere çevrilir. sektir. Glikoz veya proteinden 4 kcal/gr'a karfl>l>k ya¤lar 9 kcal/gr enerji sa¤larlar. TG'ler apoproteinlerin eklenmesiyle flilomikronlar> olufltururlar. fiilomikronlar intersellüler aral>¤a sal>n>r ve lenfatiklere emilirler. K>sa ve orta zincirli SYA do¤rudan portal vene emilir- ler. Endotel hücrelerinde lipoprotein lipaz TG'lerden SYA'ni serbestlefltirir ve SYA enerji için oksitlendikleri çeflitli dokular>n (örn. kalp ve kas) hücrelerine girerler. Ya¤ dokusu ayr>ca li- pogenezle karbonhidrat ve proteinleri TG'lere çevirebilir. baz> doku hücrelerine girer, asetil koenzim A'ya y>k>l>r ve Krebs siklusu ile oksitlenirler. Ya- k>t olarak glükoz yoklu¤u ve açl>k durumlar>nda, yüksek miktarda SYA doku hücrelerine gi- rer. Krebs siklusu afl>r> yüklenmifl olabilir ve SYA tam olmayarak oksitlenebilirler. Ketoz ve asidoza yol açan keton cisimleri fleklinde ara ürünler kanda birikir. |