background image
HIV Gastrointestinal Hastal>klar:
fl>kl>k yetmezli¤i virüsü (human immunodeficiency virus - HIV) infeksiyonunun tedavisi,
proteaz inhibitörlerini de içeren güçlü antiretroviral ajanlar>n kombine olarak kullan>m>yla son y>llar-
da önemli oranda geliflmeler kaydetmifltir. Bu yüksek etkinlikli antiretroviral tedavi (highly active anti-
retroviral therapy; HAART) ile HIV replikasyonu bask>lanabilmekte ve baz> hastalarda dolafl>mdaki
HIV saptanamaz hale gelmektedir. HIV'e ba¤l> hastal>¤> ilerlemifl olan hastalarda bile CD4 lenfosit sa-
y>s> yükselmektedir. Klinik olarak, ba¤>fl>kl>k sistemi bask>lamas>n>n gerilemesiyle, hastalar>n ba¤>fl>k-
l>k sistemi güçlenmekte, f>rsatç> infeksiyon ve süreçlere iliflkin riskler azalmakta ve toplam sa¤kal>m
süresi uzamaktad>r. Böylece uzun dönemli prognoz ba¤>fl>kl>k yetersizli¤inin (CD4 hücrelerinin mut-
lak say>s>) a¤>rl>¤>na ve dolafl>mdaki virüsün düzeyine ba¤l> olmaktad>r.
HAART nedeniyle, HIV pozitif, AIDS'lu hastalardaki f>rsatç> infeksiyonlar>n tedavisinde önemli
de¤ifliklikler olmufltur. F>rsatç> infeksiyon teflhis ve tedavi edildi¤inde, ayn> zamanda altta yatan HIV
infeksiyonu da tedavi edilmifl olmaktad>r. Gerçekte, baz> hastalarda tek bafl>na HAART uygulamas> f>r-
satç> infeksiyonlar>n remisyonu ve relapslar>n azalmas>yla sonuçlan>r. HAART'nin bu hastalar>n ba¤>-
fl>kl>k sistemlerinde yeniden eski gücüne kavuflmas>na iliflkin dikkat çekici baflar>s> yüzünden, HA-
ART'den önceki dönemde ö¤renilen etyoloji, teflhise yönelik yaklafl>m ve HIV'e ba¤l> gastrointestinal
(G<) hastal>klar>n tedavisi art>k günümüzde geçerlili¤ini korumamaktad>r.
G< yak>nmalar ve sorunlar HIV tafl>yan hastalarda hala oldukça s>kt>r; bununla birlikte etyoloji,
HIV'un neden oldu¤u ba¤>fl>kl>k yetersizli¤ine ba¤l> olmayan hastal>klara do¤ru kaymaktad>r. Ayr>ca,
HAART reçetelerinde kullan>lan baz> antiviraller, G< ve hepatik yan etkilere yol açmaktad>r. Tablo 43-
1, HIV infeksiyonlu hastalardaki G< patojenleri ve yol açt>¤> hastal>klar> yerleflim yerlerine göre göster-
mektedir.
I.
ÖZOFAGUS HASTALIKLARI HAART'den önce, HIV infeksiyonlu hastalar>n yaklafl>k üçte bi-
rinde özofagus hastal>¤> gelifliyordu. HAART uygulanm>fl hastalarda özofagusu da kapsayan G< yo-
lun tamam>nda bulgulanan f>rsatç> infeksiyonlar>n s>kl>¤> önemli oranda azald>. Yine de, di¤er f>r-
satç> infeksiyonlarda oldu¤u gibi, ba¤>fl>kl>k yetersizli¤i artt>kça bu etkenlerle ortaya ç>kan hasta-
l>klar>n s>kl>¤>nda art>fl olmaktad>r. Özofagus, AIDS'unu tan>mlayan f>rsatç> infeksiyon hastal>kla-
r>n>n s>kl>kla kendisini gösterdi¤i ilk yer olabilir. F>rsatç> infeksiyonlar özofagusun hastal>klar>n>n
en s>k nedenleridir. Yine de, cytomegalovirus (CMV) ve idyopatik özofagus ülserasyonu (<ÖÜ),
CD4 say>m> 100/ml.'nin alt>na düflünceye dek nadir görülür. AIDS'lu hastalardaki hemen tüm özo-
fagus infeksiyonlar> tedavi edilebilir durumlard>r. Kesin bir teflhis ve tedavi, genellikle beslenme-
nin düzelmesi, kilo art>fl> ve hastan>n yaflam kalitesinin iyileflmesiyle sonuçlan>r.
A. Etyolojiler
1.
Mantarlar. HAART uygulamas> öncesinde, HIV infeksiyonlu hastalarda özofagusda en
s>k Candidiasis görülmekte idi. Özofagusun Candida d>fl>ndaki mantar infeksiyonlar> son
derece seyrektir.
2.
Virüsler. AIDS'lu hastalarda en s>k rastlanan özofajit etkeni CMV'tür. Di¤er ba¤>fl>kl>k
yetmezli¤ine neden olan durumlar>n, örne¤in organ nakli hastalar>n>n aksine, herpes
simplex virus (HSV) HIV ile infekte hastalarda pek görülmemektedir. HIV ile infekte ol-
mufl 100 hastada yap>lan bir prospektif çal>flmada, HSV özofajiti sadece %5 oran>nday-
ken, CMV özofajiti %50 s>kl>kta saptanm>flt>r.
292
43
HIV VE AIDS'LU HASTALARDA
GASTROHASTALIKLAR