gastro Page 19

kut kar>n deyimi, ani, fliddetli ve belki de kusman>n da efllik etti¤i kar>n a¤r>s> bulunan ve çev-

resinde hastan>n opere edilip edilmemesi konusuna karar vermekte olan iç hastal>klar> uzmanlar> ve
cerrahlar>n bulundu¤u bir görüntüyü akla getirir. Asl>nda birçok akut kar>n olgusu cerrahi acil olgu-
sudur. Ancak ay>r>c> tan> çok genifltir ve akut kar>n tablosu içindeki bir olgunun tedavi flekli tan>ya gö-
re de¤iflir.

AYIRICI TANI. Akut kar>n tablosu içindeki bir hastada ay>r>c> tan>, klinik belirti ve bulgulara
ba¤l> olmak üzere çok genifl veya dar olabilir. Örne¤in yayg>n kar>n a¤r>s> bulunan ve a¤r>s> flid-
detlenerek sa¤ alt kadrana lokalize olan 12 yafl>ndaki bir erkek çocukta büyük olas>l>kla akut
apendist tablosu vard>r, ancak akut Crohn hastal>¤> ve mezenterik lenfadenit de düflünülmelidir.
Di¤er taraftan asitle birlikte kar>n orta k>sm>nda fliddetli a¤r>s> bulunan 65 yafl>ndaki bir erkek has-
tada di¤er olas>l>klar yan> s>ra spontan bakteriyelo peritonit, intestinal iskemi, perfore bir ülser ve-
ya bir aort anevrizmas> rüptürü akla gelebilir.

Akut kar>n durumunda akla gelebilecek tan>lar>n k>smi bir listesi Tablo 13.1'de görülmektedir.

II. KL

A. Öykü

A¤r>
a.

Tipleri. Kar>n a¤r>s> akut kar>n>n de¤iflmez bir özelli¤idir ve flu tipteki a¤r>lar>n bi-
ri veya üçünün kombinasyonu fleklinde ortaya ç>kar:
i.

Visseral a¤r> abdominal organlar>n çekilmesi ya da gerilmesi ya da inflamas-
yon sonucu ortaya ç>kar. A¤r> yayg>nd>r ve yeri tam olarak lokalize edilemez.
Ço¤unlukla kemirici, yan>c> ya da kramp tarz>nda bir a¤r>d>r.

ii. Somatik a¤r> kar>n duvar>, parietal periton, mezanter kökü ya da diyafragma-

dan köken al>r. Visseral a¤r>ya göre daha fliddetlidir ve daha iyi lokalize edilir.

iii. Yans>yan a¤r> a¤r>n>n kayna¤>ndan daha uzakta bir noktada hissedilir, an-

cak a¤r>n>n kayna¤> ile ayn> dermatom veya segmenti paylafl>r. Yans>yan a¤r> ço-
¤unlukla keskin ve daha iyi lokalizedir; bu nedenle somatik a¤r>ya benzer.

b. A¤r>n>n bafllang>c> ani olabilir ya da dakikalar ve hatta saatler içinde geliflebilir.

Ani fliddetli a¤r> perfore ülser, rüptüre olmufl bir organ, ektopik gebelik rüptürü, spon-
tan pnömotoraks ya da dissekan aort anevrizmas>n> düflündürür. Di¤er taraftan daha
hafif bafllay>p kademeli olarak artan bir a¤r> ise akut pankreatit, akut kolesistit, intes-
tinal obstrüksiyon, ba¤>rsak perforasyonu, divertikülit ve kar>n içi apse için tipiktir.

Kusma akut kar>n tablosuna de¤iflik derecelerde efllik eder. Kusman>n ortaya ç>kmas>n-
dan önce a¤r>n>n ortaya ç>kmas>n>n cerrahi tedaviyi, kusman>n a¤r>dan önce ortaya ç>k-
mas>n>n ise medikal tedaviyi gerektiren bir sorunla ilgili olmas> klinik bir kurald>r. Kus-
ma, intestinal obstrüksiyonda oldu¤u gibi inatç> olabilir. Uzun süreli obstrüksiyon, daha
proksimalde kolon bakteri floras>n>n ço¤almas>na ba¤l> olarak fekaloid kusmayla sonuç-
lanabilir. Kanl> materyal kusulmas>, Treitz ligamentinin üstündeki bir lokalizasyondan
kanayan bir lezyonu düflündürür.

Öyküdeki di¤er özellikler. Öyküde pankreatit ya da peptik ülser gibi bilinen bir
durumun bulunmas>, ilk olarak yak>nmalar>n bu sorunlarla iliflkili oldu¤unu akla getirir.

AKUT KARIN