I.
Akut pankreatit sindirim enzimlerinin pankreas içinde aktivasyonu sonucu ortaya ç>kan bir
inflamasyon ata¤>d>r. fiiddeti, komplikasyonlar> ve sonucu büyük ölçüde de¤ifliklik gösteren bir
hastal>k tablosudur.
A. Akut ödematöz veya intersitisiyel pankreatit. Bu evrede pankreastaki inflamas-
yon ve hastal>k birçok hastada hafif düzeydedir ve hastal>k kendi kendini s>n>rlar. yon intersitisiyel ödemle sonuçlan>r. Parankim hasar> minimal düzeydedir ve inflamasyon ge-
riledikten sonra organ normal fonksiyonlar>na tekrar kavuflur.
B. Hemorajik veya nekrotizan pankreatit. Baz> hastalarda inflamasyon yayg>n olabilir
ve bezde ve çevre dokularda hemorajik veya nekrotizan pankreatite yol açan koagülasyon
nekrozuna ilerler. Nekrotik doku içeren inflamasyonlu pankreas dokusuna flegmon denir.
II. KOMPL
A. n yay>lmas>. Pankreas>n retroperitoneal yerleflimi ve iyi geliflmifl bir
kapsülünün olmamas> inflamatuar olay>n serbestçe yay>lmas>na olanak sa¤lar. Aktive olmufl
pankreas enzimleri, doku düzlemleri aras>ndan ilerleyerek flu organlardan herhangibirini et-
kiler: ortak safra kanal>, duedonum, splenik arter ve ven, dalak, pararenal mesafeler, mezo-
kolon, kolon, ince ba¤>rsak mezenteri, çöliak ve superior mezenterik ganglionlar, arka medi-
asten ve diyafram. küçük omentumda eksudasyona ve s>v> birikimine yol açar (pankreatik asit). Diyafrag-
matik lenfatiklerin etkilenmesi ise steril plevral efüzyona ve pnömonite yol açabilir.
Pankreas enzimlerinin ve vazoaktif maddelerin lokal etkileri aras>nda sistemik dolafl>m-
dan periton bofllu¤u ve retroperitoneal boflluklara proteinden zengin s>v>n>n s>z>nt>s>na yol
açan yo¤un kimyasal doku hasar> bulunur. Bu fenomen hipovolemiye yol açabilir.Dolafl>mda
da bulunan bu maddelerin sistemik etkileri aras>nda kardiyovasküler instabilite, solunum ve
böbrek yetmezli¤i bulunur.
B. Bez içine ya da çevresine olan kanama doku düzlemleri boyunca ilerleyip göbek çevresinde
(Cullen belirtisi) veya kostovertebral aç>da (Turner belirtisi) mavimsi renk de¤iflikli-
¤ine yol açar.
C. Psödokistler. Hasara u¤ram>fl hücrelerden aç>¤a ç>kan nekrotik doku, kan, pankreas s>v>s>
ve ya¤ dokusu pankreas içinde veya komflulu¤unda birikerek psödokistlerin oluflumuna yol
açar. Psödokistler inflamasyon yat>flt>¤>nda kendili¤inden gerileyebilir. Psödokist büyükse ya
da bir psödokist ile rüptüre olmufl ve bir pankreas kanal> ile aras>nda pankreas s>v>lar>n>n sü-
rekli olarak kapal> bir bofllu¤a sekresyonuna neden olacak flekilde ba¤lant> varsa psödokist
iyileflmeyebilir.
D. Pankreatik abse. Pankreatik flegmonun ya da psödokistin enterik flora ile sekonder in-
feksiyonu pankreatik abse geliflimi ile sonuçlan>r.
E.
Ya¤ nekrozu peritoneal, retroperitoneal bölgelerde ve cilt alt> ya da intramedüller alanlar
gibi uzak lokalizasyonlarda oluflabilir.Ya¤ dokusundan aç>¤a ç>kan serbest ya¤ asitlerinin
kalsiyum tuzlar> (sabunlar>) bu alanlarda çökelebilir.
F.
Poliserozit ve eriflkin respiratuar distres sendromu. Aktive pankreas enzimleri-
nin (tripsin, elastaz, fosfolipaz A) dolafl>ma kat>lmas> bu kuvvetli sindirim enzimlerinin uzak
bölgelerde de hasara yol açmas>na neden olur.
306
45
AKUT PANKREAT