578 — William H. Bradley ve Farr Nezhat H‹STERESKOP‹ VE PER‹TONEAL S‹TOLOJ‹YE ETK‹LER‹ Endometrial kanser tan›s›nda histeroskopiye karfl› en kayg› verici elefltiri, kanseröz hücrelerin bat›n içine yay›lma riskidir. Bir çok yazar, histeroskopik geniflletici mediumun (S›v› veya CO2) bas›nc› alt›nda endometrial dokunun retrograd ak›m›n› göstermifllerdir (17, 18). Benign endometrial dokular dökülmesi ve endometrial kavitenin ilerisine yay›lmas› daha az endifle vericidir. Fakat, malign endometrial dokular›n bat›n içi, kapiller alanlar ve lenfovasküler dokulara disseminasyonu birçok sonuçlara sahiptir. Sitolojide malign hücre pozitifli¤i olan endometrium kanseri evre 3a olarak kabul edilmektedir. Endometrial kanserin patolojik yay›l›m› ile ilgili bir GOG (gynecologic Oncology Group) çal›flmas›nda, olgular›n %9’unda pozitif sitoloji saptanm›flt›r. Buna ra¤men, bu bulgu, pelvik veya periaortik lenf nodu tutulumu gibi ekstrauterin yay›l›m›n di¤er kan›tlar›yla uyumludur.[19-20] fiekil 24.1. ‹yi diferansiye endometrioid karsinomal› endometrium. lar dahil edildi¤inde, Pipel yöntemi için sensitivite %91’e ve vabra yöntemi için %80’e düflmüfltür. Yazarlar, alt›n standart olarak D&C dan ziyade histerektomi mataryeli kullan›lan çal›flmalarda sensitivitenin düfltü¤ünü gözlemifllerdir. Histeroskopi, D&C dan daha fazla patolojiyi tespit etmektedir. Histeroskopi Pozitif Peritoneal Sitoloji Riskini Artt›r›r 1990’larda ekstrauterin hastal›¤›n histeroskopi ile iliflkili olabilece¤ine dair düflünceleri artt›ran bir çok olgu sunumu yay›nlanm›flt›r.[21-23] Retrospektif taramalar, preoperatif histeroskopi ile pozitif peritonel sitoloji aras›ndaki iliflkiyi do¤rulayan kan›tlar sunmaktad›r.[24-28] Ancak bu bulgular di¤er çal›flmalar taraf›ndan do¤rulanmam›flt›r (29-32). Tan›sal bir çal›flman›n hastan›n prognozunu potansiyel olarak kötülefltirme olas›l›¤› bir çok kayg›y› ortaya ç›karmaktad›r. Leveque ve ark. lar› [25] ile Obermair ve ark.lar› [27] ayr›ca lezyonu uterusta s›n›rl› olan hastalar üzerinde çal›flmalar yapm›fllard›r. Obermair’in çal›flmas›nda artm›fl pozitif sitoloji riski, invazyon, grade ve histolojik subtip gibi patolojik faktörlerle iliflkili de¤ildi. Leveque ise bu verileri analiz etmemifl, ancak grade I histolojide olan evra 1A ve evre 1B kanserli hastalardan oluflan homojen bir grupla çal›flma yapm›flt›r. Pozitif sitolojili hastalar›n izlemleri ortalama 25 ay uzat›lm›fl, ilginç olarak bu hastalar›n hiçbiri nüks göstermemifltir. Hem Bradley ve ark. lar› [28] hemde Zerbe ve ark. lar› [26] daha genifl gruplar rapor etmifllerdir (s›ras›yla 256 ve 222 hasta). Bu çal›flmalar›n her ikisi de, Zerbe’nin grubunda riskin grade, lenfovasküler invazyon ve ovaryan tutulum gibi di¤er risk faktölerine sahip hastalar ile s›n›rl› olmas›na ra¤men, histeroskopi kullan›ld›¤›nda malign sitoloji oran›n›n artt›¤› bildirilmifltir. Daha yüksek malign sitoloji riski bu katk›da bulunan faktörler ayarland›ktan sonra teyid edildi. Bradley ve ark. lar›, grade ve stage kontrolünden sonra artm›fl oranlar bildirmifllerdir. Bu çal›flmalar›n her ikisi ekstrauterin karsinoman›n di¤er kan›tlar›na sahip daha yüksek grade’li hastalar› içermektedir ve hiçbirinde rekürrens riski de¤erlendirilmemifltir. Malign sitoloji, endometrial kanserli bir hastada, uterusa s›n›rl› olmas›ndan farkl› olarak sadece kendi bafl›na stage’i artt›rmada yeterli olmas›na ra¤men, malign sitolojinin menanjman› hala kendi içinde tart›flmal›d›r. Bir çok rapor ekstrauterin hastal›¤›n di¤er bulgular› ile iliflkili olmas› kayd›yla, sitolojinin prognostik bir faktör oldu¤unu iddia etmektedir.[33] Ancak, SGO (Society of Gynecologic Oncologists) da jinekolojik onkologlar aras›nda yap›lan son bir anket gös- Histeroskopik Gözlem Bir çok yazar, histeroskopik gözlemler ile endometrial kanser tan›s› koymadaki deneyimlerini derlemifller, karsinoma saptaman›n %68 ile 100 aras›nda de¤iflen oranlarda sensitiviteye sahip oldu¤unu göstermifllerdir [10-15]. Sensitivitesi düflük olan çal›flmalarda, sadece bir kanser vakas› normal endometrium olarak raporlanm›flt›r. Di¤er görüntülemelerde ise doku biyopsileri basit polip, hiperplazi veya atrofi olarak raporlanm›flt›r (fiekil 24.1 ve fiekil 24.2). Histeroskopik teflhisle genellikle yüksek dereceli do¤ruluk gözlenmekle birlikte, yanl›fl negatiflik ço¤unlukla çal›flmaya devam etmemeye veya teknik faktörlere ba¤l› olmaktad›r. Bir meta analizde, Clark ve ark. lar› histeroskopinin endometrial kanser tan›s› koymada etkili oldu¤unu do¤rulam›fl ancak negatif görüntülemelerde tan›n›n d›fllanamad›¤›n› bildirmifllerdir. Anormal kanamal› postmenopozal kad›nlarda endometrial kanserin daha yüksek prevalans›, yine bu populasyonda daha kesin bir test uygulanmas›na yöneltmifltir.[16[ fiekil 24.2. ‹yi diferansiye endometrioid karsinomal› endometrium.