180 — Sophia Rothberger, Tanja Pejovic ve Farr Nezhat Tablo 9.1.1: Adneksiyel Kitlelerin Ay›r›c› Tan›s› Organ Over Kistik Fonksiyonel kist Endometriyozis Kistik neoplazi Benign Malign Tuboovaryen abse veya hidrosalpenks Paratubal kist Intrauterin gebelik Gaz ve/veya feçesle distandü kolon Solid Benign Malign Tablo 9.1.3: Malign ve Benign Adneksiyel Kitlelerde Klinik Bulgular Malign Prepubertal veya postmenopozal Non-jinekolojik kanser öyküsü Ailede over, meme ya da kolon kanseri öyküsü H›zl› büyüme Asit Fikse Bilateral Solid veya kompleks ‹rregüler Büyüme yok Asit yok Mobil Unilateral Kistik Düzenli Benign Reprodüktif ça¤ Fallop tüpü Uterus Barsak Ektopik gebelik Tuboovaryen abse Neoplazi Myom Apandisit Divertikülit Divertiküler abse Kolon kanseri Abdominal duvar hematomu ya da absesi Pelvik böbrek Retroperitoneal neoplazi Rektovajinal septumda nodülarite Düzgün rektovajinal septum Di¤er Distandü mesane Tablo 9.1.2: Benign Ovaryen Tümörler Non-neoplastik tümörler ‹nklüzyon kisti Foliküler kist Korpus luteum kisti Gebelik luteomas› Teka lutein kisti Endometrioma Over yüzey epitelinden kaynaklanan neoplaziler Seröz kistadenom Müsinöz kistadenom Mikst formlar Stromal orijinli neoplaziler Fibrom (Meigs’ sendromu) Brenner tümöü Germ Hücreli tümörler Dermoid tümör (matür kistik teratom) Basit kistler bu yafl grubunda bir zamanlar düflünülenden daha s›kt›r. Gonadotropik uyar›n›n olmamas›na karfl›n, çal›flmalar basit kistlerin postmenopozal kad›nlarda olabilece¤ini göstermifltir. Norveç’ten Dorum ve ark. [5] yapt›¤› bir otopsi çal›flmas›nda, non-jinekolojik nedenlerden dolay› ölen 234 postmenopozal kad›n›n adneksleri incelenmifl ve %15’inde ovaryen kist ve %5’inde paraovaryen kist tespit edilmifltir. Kistlerden bir tanesi borderline kist adenom olup, di¤erleri benign olarak bulunmufltur. Di¤er çal›flmalarda postmenopozal kad›nlarda ultrasonografik olarak gösterilen asemptomatik basit kistlerin oran› %3-15 bulunmufltur.[6] KL‹N‹K PREZENTASYON VE DE⁄ERLEND‹RME Özgeçmifl ve Fizik Muayene Cerrahi eksplorasyon tan›da alt›n standartt›r; bununla birlikte, adneksiyel kitlelerin tan›s›nda dikkatli bir özgeçmifl, muayene ve görüntüleme ile çok fazla bilgi edinilebilir. Hastalar›n büyük ço¤unlu¤u, adneksiyel kitlenin lokal pelvik organlara yapt›¤› bas›ya ba¤l› semptomlarla baflvurur. Daha az s›kl›kla ovaryen kitle rutin pelvik muayene esnas›nda asemptomatik hastalarda saptanabilir. Kitle tan›mland›¤›nda, a¤r›n›n bafllang›c› ve özelli¤i, demografik de¤erlendirmeler, menstrual iliflkiler ve barsak ve mesane tutulumu, flüphe indeksinin oluflturulmas›na yard›mc› olabilir (Tablo 9.1.3). Kiflisel ya da aile öyküsünde kolon, over ya da mesane kanseri olan bireyler di¤erlerine oranla malignite aç›s›ndan daha yüksek risk alt›ndad›rlar. BRCA-1 ve BRCA-2, herediter ba¤lant›s› oldu¤u bilinen iki ovaryen kanser genidir ve testi mevcuttur. Bir çok cerrahi seride preoperatif ovaryen kitlesi olanlarda ovaryen malignensi saptanma oran› %13 ile %21 aras›nda de¤iflmektedir. Malign süreçteki hastalarda en yayg›n klinik semptom asite ba¤l› abdominal rahats›zl›kt›r. Aile ve kiflisel öykü kanser flüphesini artt›r›r ve daha önce de belirtildi¤i gibi, malignenside en önemli belirleyici faktör hasta yafl›d›r. Bununla birlikte postmenopozal kad›nlarda dahi adneksiyel kitlelerin büyük ço¤unlu¤u (%55) benigndir.[7] malign olarak de¤erlendirilmelidir. Postmenopozal overler atrofi sonucu 1.5 x 1.0 x 0.5 cm boyutlar›na gerilerler ve pelvik muayeneyle palpe edilemezler. Overler palpabl olduklar›nda olas› malignensiye karfl› hekim uyan›k olmal›d›r. Bu yafl grubunda malignite riski premenopozal kad›nlardaki %13 oran›ndan, %45’e ç›kar.[2] Buna karfl›n, palpabl overi olan postmenopozal kad›nlar›n %55’inde benign tümör bulunur. Bu yafl grubundaki en s›k ovaryen tümörler epitelyal ovaryen tümörler olup bunlar› stromal tümörler ve seks kord tümörler izler. Bunlar genellikle asemptomatik olup son evrelerde tan› al›rlar. Fallop tüp karsinomlar› genellikle asemptomatik olup tesadüfen ya da ilerlemelerinin son evrelerinde tespit edilirler. Hastalarda berrak, sulu ak›nt›yla karfl›lafl›labilir. Kal›nlaflm›fl tübüler yap›lar görüntülenebilir.