farkl> çevrelerde ayn> popülasyon içinde belirgin
farkl>l>klar gösterir. Örne¤in, mide kanseri Ja-
ponya'da yaflayan Japonlar ile Hawai ya da Los
Angeles'ta yaflayan Japonlar karfl>laflt>r>ld>¤>n-
da; Japonya'da yaflayanlarda 3 kat daha fazla
mide kanseri izlenmektedir. Riskin önemli bir
bölümünün çevredeki mutajenlere ve karsino-
jenlere ba¤lanabilece¤i görülmektedir. Çevrede-
ki karsinojenlerin do¤as>, artm>fl riskin belirlen-
mesi ve popülasyonun bunlardan korunma yol-
lar> önemlidir.
rolünü düflünmemizle bir çeliflki yaratm>fl olma-
y>z. Çevresel ajanlar, somatik mutasyonlara ne-
den olan mutajenler gibi hareket ederler, soma-
tik mutasyonlarda kanser gelifliminden sorum-
lu olurlar. Hiroshima ve Nagasaki' deki atom
bombas>ndan sonraki bilgilere dayanarak yap>-
lan tahminlere göre, kanser riskinin %75 kada-
r>n>n çevresel oldu¤u bildirilmektedir.
bilinmektedir. Hiroshima ve Nagasaki'nin atom
bombas>yla bombalanmas>ndan sonra hayatta
kalanlardan ve di¤er maruz kalan popülasyon-
lardan elde edilen bilgiler, lösemilerde 5-y>la,
baz> tümörlerde 40-y>la varan uzun bir sessizlik
dönemi (latent dönem) oldu¤unu göstermifltir.
nel popülasyona k>yasla do¤ufltan DNA tamir
bozuklu¤u olan bireylerde daha fazla hasar ya-
rat>r. Her bir birey bir miktar iyonize radyasyo-
na maruz kal>r; ancak düflük seviyedeki radyas-
yonun kanser riski üzerine etkisi bilinmemekte-
dir.
ilgisi, genç yaflta baca temizleyicilerinde skro-
tum kanserlerinin çok fazla görülmesiyle birlik-
te daha 18. yüzy>lda bafllam>flt>r. Günümüzde,
özellikle sigara, diyet malzemeleri, endüstriyel
karsinojenler ve zehirli at>klar gibi birçok olas>
kimyasal karsinojene ilgi vard>r. Karfl> karfl>ya
kalma risk kay>tlar> çok sa¤l>kl> olmasa da, tüm
klinikçiler konu hakk>nda bilgi sahibi olmal> ve
do¤rulu¤u kan>tlanm>fl olan riskler ile kesin ol-
may>p tart>flmal> olanlar aras>ndaki ay>r>m iyi
yap>labilmelidir.
sinde bir önemli konu; ekzojen ilaç ve kimyasal-
lar> metabolize eden enzimleri kodlayan genler-
dir. Sitokrom P450 gen ailesi (
yabanc> kimyasallar>n detoksifikasyonundan
sorumludur. Bir grup
Bölüm 12'de farmakogenetikler). Bir baflka iyi
çal>fl>lm>fl ise genetik polimorfizm, akci¤er kan-
seri ile iliflkilidir. A
san sinyal yo¤unlu¤u. Beyaz oklar 2. kromozomun distal k>s>m>nda (2p) normal MYCN lokusundan kaynaklanan sinyali göster-
mektedir. B. Nöroblastoma hücrelerinin interfaz nükleusunda double-minute kromozomlardan kaynaklanan flesoresan yo¤unlu-
¤unun çeflitli derecelerini sunar. (Foto¤raflar J.Biegel, Children's Hospital of Philadelphia'dan al>nm>flt>r.)