tik açarak bölmektedir. Böylece uç noktalar>nda
her biri dört bazl>k tek zincirli iki DNA segmenti
oluflur. (fiekil 4-2).Bu tür yap>flkan "sticky" uçlar,
rekombinant DNA moleküllerinin oluflumundaki
ba¤lanma reaksiyonlar> için yararl> olmaktad>r.
Di¤er restriksiyon enzimler, her enzim için özgül
olan farkl> nükleotid dizilerini tan>rlar. Günümüz-
de binden fazla enzim bilinmektedir ve en yayg>n
kullan>lanlardan baz>lar> tablo 4-1'de listelenmifl-
tir. Restriksiyon enzimlerin ço¤u 4 veya 6 baz çif-
tinden oluflan tan>ma bölgelerine sahiptir (Çok az
bir k>sm> daha uzun tan>ma bölgelerine sahiptir.).
THOMPSON & THOMPSON TIBB< GENET
3
34
4
Rekombinant DNA Teknolojisinin Dili
K
Ko
om
mp
plle
em
me
en
ntte
err D
DN
NA
A ((ccD
DN
NA
A))::
Mesajc> RNA
(mRNA) bir kal>p gibi kullan>larak, revers transkrip-
taz olarak bilinen özel bir DNA polimeraz enzimi ile
sentetik bir DNA yap>m>. Kullan>m>: "Bir cDNA klo-
nu", "bir cDNA kütüphanesi" veya bir "cDNA izole edi-
limi".
K
Kllo
on
n:: Bir gen veya ilgili di¤er DNA dizisini tafl>yan
rekombinant bir DNA molekülü. Ayn> zamanda, bu tür
bir molekülü oluflturma görevinede sahiptir. Kullan>-
m>: "Bir klonu izole etmek" veya "bir geni klonlamak"
K
Ko
on
na
ak
k:: Bir rekombinant DNA molekülünü izole et-
mek veya ço¤altabilmek için kullan>lan organizma. Ge-
nellikle bir bakteri olan
Esherichia coli veya bir maya
olan
Saccharomyces cerevisiae kullan>l>r. Kullan>m>:
Hangi kona¤>n içinde klonlad>lar.
H
Hiib
brriid
diizza
assy
yo
on
n::
lünün, baz eflleflmesi kural>na göre ba¤lar oluflturmas>
(A ile T veya G ile C) ve bir çift zincirli molekül haline
gelmesi. Kullan>m>: "Bir gene hibridize olan prob."
<
nsse
errtt:: Yabanc> bir DNA segmentinin özel bir vek-
tör içersine klonlanmas>. Kullan>m>:
K
Kü
üttü
üp
ph
ha
an
ne
e:: Gen, cDNA veya ilgili di¤er DNA dizi-
lerini tafl>d>¤> bilinen bir kaynaktan elde edilen rekom-
binant klonlar>n kolleksiyonu. Bir kütüphane orjinal
hücre, doku veya kromozomda temsil edilen DNA dizi-
lerini içerebilir. Kullan>m>: "Bir kas cDNA kütüphane-
si" veya "insan genomik kütüphanesi."
L
Liig
ga
assy
yo
on
n::
tirmek için DNA ligaz enzimiyle fosfodiester ba¤lar>-
n>n oluflturulmas>. Kullan>m>: "segmentler bir birleri-
ne ba¤land>lar."
N
No
orrtth
he
errn
n B
Bllo
ott:: Büyüklügüne göre RNA molekülle-
rinin ayr>lmas> için jel elektroforezinden sonra
RNA'n>n transfer edildi¤i filtre. Southern Blota karfl>-
l>k espiri olsun diye Northern blot ad> verilmifl; ayr>ca
böyle bir filtreyi oluflturma ve özgül bir probla hibridi-
ze etme ifllemi: Kullan>m>: "Bir Northern blot probla-
ma" veya bir "Northern yapt>lar".
O
Olliig
go
on
nü
ük
klle
eo
ottiid
d:: Uzunlu¤u bir kaç bazdan bir iki
düzüne baz çifti aras>nda olan,bir nükleik asit zinciri.
Genellikle oligo olarak adland>r>l>r.
P
Po
olliim
me
erra
azz Z
Ziin
ncciirr R
Re
ea
ak
kssiiy
yo
on
nu
u ((P
PC
CR
R)):: Bir çift primer
aras>nda bulunan bir DNA segmentinin enzimatik ola-
rak ço¤alt>lmas>. Kullan>m>: "Segmenti PCR'lad>m" ve-
ya "PCR kullanarak segmenti izole ettim."
P
Prriim
me
errlle
err ((P
PC
CR
R iiççiin
n)):: Hedef dizinin her iki ucuna
uyan iki oligonükleotid. Bu iki oligonükleotidden biri,
çift zincirli bir DNA molekülünün zincirlerinden birinin
ucundaki hedef diziye, di¤eri ise, di¤er uçtaki diziye ta-
mamlay>c> olarak uymas> için tasarlanm>flt>r. Özgül bir
çift primer, bir PCR realisyonunda DNA sentezinin bafl-
lamas>n> sa¤lar. Kullan>m>: "PCR için primerler tasarla-
d>m."
P
Prro
ob
b:: Radyoaktif veya di¤er bir tesbit edilebilir iz
ile iflaretlenmifl olan klonlanm>fl bir DNA veya RNA
molekülüdür ve moleküler hibridizasyon ile onun
komplementer dizilerinin tan>mlanmas>nda kullan>l>r.
Kullan>m>: "
-globin probu" veya "bir hastan>n DNA's>-
n> problamak için."
R
Re
essttrriik
kssiiy
yo
on
n e
en
nd
do
on
nü
ük
klle
ea
azzlla
arr ((rre
essttrriik
kssiiy
yo
on
n e
en
nzziim
m--
l
le
err)):: Özel çift zincirli DNA dizilerini tan>yan ve DNA'y>
bu tan>ma bölgelerinden veya ona yak>n bir yerlerden
kesen enzimler. Kullan>m>: "Bir restriksiyon enzim ke-
simi" (veya sadece restriksiyon kesimi) veya "Eco RI
restriksiyon kesimi."
S
So
ou
utth
he
errn
n B
Bllo
ott:: Genellikle restriksiyon enzim kesi-
minden ve DNA segmentlerini büyüklü¤üne göre ay>-
rabilmek için jel elektroforezinden sonra, DNA'n>n bir
filtreye transferidir (Bu tekni¤in gelifltirilmesinden son-
ra Ed Southern ad> verildi.) ve ayn> zamanda bir filtre-
nin oluflturulmas> ve özel bir prob ile hibridize edilmesi
olarak da tan>mlan>r. Kullan>m>: "bir Southern blotu
problamak için" veya "Bir Southern yapt>lar."
V
Ve
ek
kttö
örr:: Bir genin veya di¤er bir ilgili DNA segmen-
tinin, içine klonland>¤> ve özel bir konakç>da replike ol-
ma özelli¤ine sahip DNA molekülü. Örnekler; plazmid-
ler, bakteriyofaj lambda, kozmidler ve maya veya bak-
teriyal yapay kromozomlar. Kullan>m>: "Bir klonlama
vektörü" veya "kozmid vektörü."
W
We
esstte
errn
n b
bllo
ott:: Protein moleküllerinin büyüklükleri-
ne göre ayr>lmas> için jel elektrofenezinden sonra prote-
inlerin aktar>ld¤> filtre. Böyle bir filtre haz>rlama ifllemi
ve birinin özgül antikorla birleflmesini sa¤lamak. Kulla-
n>m>: "Bir Western blot'u problama" veya "bir Western
yapt>lar".