background image
miktarlarda oluflturulmas> için genel yaklafl>m,
içine DNA fragmentleri tak>lm>fl bir vektör içeren
bakteri veya maya klonlar>n>n bir setini olufltur-
makt>r. Klonlar>n bu tip koleksiyonu, bir kütüpha-
ne olarak adland>r>l>r; bu kütüphane en az>ndan
teorik olarak orjinal kaynakta bulunan dizilerin
hepsini tafl>maktad>r. n,
baz> vakalarda 10 milyona kadar varan bafllang>ç
klonlar>na ait bir kütüphanede, ilgili klonun tek
bir kopyas>n> bile bulmak için, uygun duyarl> tara-
ma metodlar> kullan>larak kütüphanede tan>m-
lanmalar> gerekir.
G
ENOM
K
ÜTÜPHANELER
Bir genomik DNA kütüphanesini oluflturmaya yö-
nelik yaklafl>m flekil 4-3'te gösterilmifltir. nomik DNA's>
Sau3A gibi bir restriksiyon enzimi
ile
k>smi olarak kesilmifltir, buradaki kesim bölge-
lerinin baz>lar> kesilmifl iken baz>lar> kesilmemifl-
tir. Bu flekilde baz> bölgelerin rasgele bölündü¤ü
farz edilirse, klonlama için uygun olan uzunlukta-
ki üst üste gelen segmentlerin bir koleksiyonu el-
de edilebilir ve haz>rlanm>fl olan bakteriyofaj,
lambda kollar>na ba¤lanabilir böylece insan DNA
segmentlerinin
Sau3A uclar> vektör içine tak>labi-
lir (fiekil 4-3). Rekombinant lambda kromozomu-
nun enfeksiyöz bakteriyofaj partiküllerine paket-
lenmesinden sonra, bir milyon ya da daha fazla ge-
nomik DNA segmenti içeren kütüphane, bir çok
genin gelecekteki izolasyonu için saklanabilir. Çok
büyük genomik DNA segmentlerini, örne¤in
Eco
RI ile k>smi olarak kesilmifl DNA, içeren genomik
kütüphaneler YAC'lara klonlanarak yap>lmakta-
d>r (Bkz., fiekil 4-4).
K
OMPLEMENTER
DNA (cDNA) K
ÜTÜPHANELER<
Genleri izole etmek için kullan>lan di¤er bir yay-
g>n kütüphane tipi cDNA kütüphanesidir; bu, özel
bir doku içersinde bulunan mRNA'n>n k
ko
om
mp
plle
e--
m
me
en
ntte
err D
DN
NA
A (cDNA) kopyalar>n> temsil etmekte-
dir. Klonlanan genlerin kayna¤> olarak genomik
kütüphaneler yerine bu gibi cDNA kütüphaneleri
3
39
9
fi
fie
ek
kiill 4
4 --4
4..
Maya yapay kromozomlar>nda (YAClar) bir genomik kütüphanenin oluflturulmas>. n>n büyük frag-
mentleri (<500 kb), insan genomik DNA's>n>n
EcoRI ile parsiyel kesilmesi ile oluflturulur. Her bir vektör kolu, uçlar>ndan bi-
rinde telomer, di¤erinde ise
EcoRI ile uyumlu bir üst üste gelen diziler içerir. Bunun yan> s>ra her bir vektör farkl> bir seçici
belirleyici tafl>r, ayr>ca bir kol bir sentromer içerir. Vektör kollar>, bir uçta seçici belirleyiciler veya maya telomerleri ve di¤er
uçta bir maya sentromeri ile yapay bir lineer kromozom oluflturmak için insan DNA fragmentleri ile birleflir. Bu YAC lar, ma-
ya içine transfer edilir ve seçici belirleyiciler kullan>larak bu mayalardan yanl>zca YAC konstraktlar> içerenler seçilir.