![]() ba¤l> olarak oluflan mutant genler (örne¤in; küçük delesyonlar veya insersiyonlar), standart klonlanm>fl DNA problar> bulunan Southern blot analizi ile nor- mal genlerden ay>rt edilemezler. Yanl>zca k>sa ASO problar>, tek nükleotid de¤iflikliklerini tan>mlama kabiliyetine sahiptir. da normal DNA dizisini, mutant diziyi veya bir kromozomunda normal dizi ve di¤er kromozomun- da mutant dizi tafl>yan bireyleri ay>rt edebilir (Bkz., fiekil 4-9). ASO analizinden al>nan sonuçla- r> yorumlarken dikkat edilmelidir çünkü, ele al>- nan lokustaki mutant genlerin hepsi, ayn> DNA di- zi de¤iflikliklerini tam olarak tafl>mamaktad>r. Bu yüzden mutant gen, ASO ile hibridize olamad>¤>n- dan bu, hastan>n DNA's> bu gende normal olmas> demek de¤ildir; bu gen, özel ASO ile araflt>r>lan lo- kalizizasyondan daha baflka bir yerde de mutasyon bulundurabilir. ASO analizi primer olarak, bir aile veya bir kiflinin özel bilinen bir mutasyon riski al- t>nda oldu¤unu gösteren delillerin kuvvetli bir ih- timalde bulundu¤u vakalarda kullan>labilir. ASO analizlerinin kullan>m>, yanl>zca s>n>rl> ve az say>- daki farkl> mutasyonlarla karakterize olan genetik hastal>klar için uygun bulunmaktad>r. Bu tür has- tal>klara ait özgül örnekler 5., 11. ve 12. Bölümler- de tan>mlanm>flt>r. ¤inin benzerine, "Northern" veya RNA blot ad> ve- rilir. Northern blot, bir RNA örne¤indeki özel bir genden elde edilen mRNA'n>n boyutlar>n> ve mik- tar>n> tesbit etmede kullan>lan standart bir yakla- fl>md>r. RNA, DNA analizinde kullan>lan restriksi- yon enzimler ile kesilmez. Farkl> RNA transkript- leri, transkribe olan bir genin içindeki ekzonlar>n say>s>na ve büyüklü¤üne ba¤l> olarak farkl> uzun- luklarda bulunur (Bkz., Bölüm 3). Bu yüzden, özel bir hücre transkriptinden elde edilen hücresel RNA (veya saflaflt>r>lm>fl mRNA) agaroz jel elekt- roforezi ile boyutlar>na göre ayr>l>r ve nitroselüloz veya naylon filtrelere transfer edilir. Southern blot ifllemindeki gibi, filtre daha sonra bir veya daha fazla spesifik RNA transkriptine hibridize olan iflaretlenmifl ve denatüre bir prob ile inkübe edilir. Y>kanan filtrenin röntgen filmi ile pozlanmas>n- dan sonra, ilgili spesifik transkriptin pozisyonunu ve miktar>n> aç>¤a ç>karan bir veya daha fazla band gözlenebilir. ma için bir alternatiftir (Bkz., fiekil 4-1). PCR, se- çici olarak birkaç saat içersinde tek bir DNA veya RNA molekülünü bir kaç milyon kat>na amplifiye edebilir. Bu, genetik hastal>¤>n hem moleküler ta- n>s>nda, hem de moleküler analizinde devrim ya- ratm>flt>r. PCR, iki oligonükleotid "primer" aras>n- da bulunan bir DNA (hedef) fragmentinin enzima- tik amplifikasyonudur. Bu primerler öyle dizayn edilmifltir, ki biri hedef dizinin bir taraf>ndaki DNA molekülünün bir zincirine komplementer, di- ¤er primerde, hedef dizinin z>t taraf>ndaki DNA molekülünün di¤er zincirine komplementerdir. Çünkü, her bir primerin 3' ucu amplifiye olacak hedef diziyi iflaret eder (Bkz., fiekil 3-2) ve hedef diziyi çevreler. Primerler, aralar>nda kalan dizisi- ni DNA polimeraz ile sentez edilmesiyle uzat>r. fiekil 4-10'da flematik olarak gösterildi¤i gibi, pri- merler öyle bir flekilde düzenlenirler ki; DNA'n>n her iki yeni zinciri, komplementer olarak ve etki- li flekilde ikinci bir hedef dizi kopyas>n> oluflturur. Is> denatürasyonu, primerlerin hibridizasyonu ve enzimatik DNA sentezinin tekrarlanan döngüleri, hedeflenen DNA dizisinin eksponansiyonel art>fl- lar> (amplifikasyonu) (2, 4, 8, 16, 32 kopyalar) ile sonuçlan>r (fiekil 4-10). ka sürmektedir. Yanl>zca bir kaç saat içinde bafl- lang>çtaki dizinin bir kaç milyon kopyas> elde edi- lebilir. Özgül dizilerin h>zl> amplifikasyonu, mu- tasyon analizi için DNA örneklerindeki özel genle- yanl>zca prob ile ayn> olan DNA dizisi ile baz çifti olufltura- cakt>r (üste). Mutant prob, spesifik tek baz mutasyonu ile normal diziden farkl> DNA dizisi ile çift oluflturacakt>r (afla- ¤>da). Üç genotipteki bütün bireyler bu metod ile ay>rt edi- lebilirler. |