olan primer oosite geliflmeye bafllar. Oogenez
süreci senkronize de¤ildir ve fetal overlerde ay-
ni zamanda erken ve geç aflamalar mevcuttur.
Do¤um s>ras>nda 2, 5 milyon kadar oosit vard>r
fakat ço¤u bunlar>n ço¤u dejenere olur ve so-
nunda 400 kadar> olgunlafl>r. Do¤um zaman>
primer oositlerin tümü profaz I'e ulafl>r ve deje-
nere olmayanlar onlarca y>l bu aflamada kal>r-
lar. Bir kad>n seksuel olgunlu¤a eriflti¤i zaman
her bir follükül olgunlafl>r ve ovulasyon meyda-
na gelir. Her oosit süratle bir hücre stoplazma-
n>n ço¤unu ve organelleri alacak flekilde sekon-
der oosit (yumurta veya ovum) ve di¤eri birinci
polar cisim olacak flekilde bölünerek Mayoz I'i
tamamlar (bkz flekil 2-10). Mayoz II hemen bafl-
lar ve ovulasyon s>ras>nda metafaz aflamas>na
kadar devam eder ancak fertilizasyon gerçekle-
flir ise tamamlan>r.
s>nda oluflur. Çok say>da sperm mevcut olmakla
birlikte tek bir spermin ovuma girmesi di¤er
spermlerin giriflini engelleyen bir seri biyokim-
yasal olaylar> bafllat>r. Fertilizasyonu ikinci po-
lar cismin oluflumu ve mayoz II'nin tamamlan-
mas> takip eder (bkz. fiekil 2- 10). Döllenmifl yu-
murta ve spermin kromozomlar> her biri nükle-
ar membranla çevrili pronükleus haline gelir.
Diploid zigotun kromozomlar> fertilizasyondan
hemen sonra replike olur ve zigot iki diploid
yavru vermek üzere mitozla bölünür. Bu mitoz
embriyonik geliflim sürecini bafllatan cleavage
bölünme serisinin birincisidir (bkz bölüm 17).
Her ne kakdar geliflme zigotun oluflmas> ile
(conception) bafllarsa da klinikte hamilelik sü-
resi ve evresi genellikle annenin son menstrual
periyodu, yaklafl>k conceptiondan 14 gün önce
bafllayan mensrual takvimle ölçülür.
tan di¤erine sabit kalmas>n>n garantilenmesi-
dir. Bu sürecin t>pla iliflkisi hatal> kromozom sa-
y>s>na sahip hücre veya hücre hatlar>n>n yol
açan hücre bölünme mekanizmalar>ndan biri
veya di¤erindeki hatalar>n alt>nda yatar. Detay-
lar>n> bölüm 9 da görece¤imiz mayotik non dis-
junction, özellikle oogenezde, bizim türümüzde
tüm hamileliklerin hiç de¤ilse yüzde birkaç>nda
tuslardan sorumlu olan en yayg>n mutasyonal
mekanizmad>r. Devam edip tamamlanan hami-
leliklerde kromozom abnormallikleri, geliflim
bozukluklar>n>n, mental retardasyonun ve yeni
do¤an perioduna gelememenin önde gelen nede-
nidir. Mitotik nondisjunction'>n da genetik has-
tal>klara katk>s> vard>r. Fertilizasyondan he-
men sonra geliflen embriyoda ya da plesanta gi-
bi ekstrembriyonal dokularda ki non disjuction
Down sendromlu hastalar>n bir k>sm>ndaki gibi
baz> t>bbi durumlar>n nedeni olan kromozomal
mozaisizime götürür. Bunlar>n ötesinde kolon
hücreleri gibi h>zl> bölünen dokularda abnormal
kromozom segregasyonu s>kl>kla kromozomlar>
yönünden hatal> olan tümörlerin geliflmesinde
bir aflamad>r ve bu nedenle kanserlerin ço¤unda
kromozomlar>n de¤erlendirilmesi tan> ve takip
aç>s>ndan önemli testlerdir.
ed. WB Saunders, Philadelphia.
ford, England.
Springer-Verlag, New York.
a. Bu kiflinin gametlerinin genotipi ne-
kross over yoksa ne olur ? ii. Lokus ve
sentromer aras>nda tek krossover var-
sa ne olur ?
m>z>n babam>z>n annesinden ve annemi-
zin annesinden gelme olas>l>¤>n> tahmin
ediniz. Difli mi yoksa erkek mi olurdunuz?