background image
1097
E. DARRACOTT VAUGHAN, JR.
Bölüm 168


Adrenal Anatomi ve Adrenal Cerrahiye
Hazirlik

Günümüzde adrenalektomilerde çounlukla laparoskopik
yaklaim kullanilir. Buna ramen, büyük adrenal adenom-
larda, karsinomlarda ve bazi feokromasitomalarin çikaril-
masinda hala açik tekniklerden yararlanilir. her eye ra-
men cerrahi teknik gerektiinde cerrah, komu organlarin
birbiriyle ilikisini de içeren adrenal anatomi konusunda
tam bilgili olmalidir ve dikkatli bir ekilde taniyi koymu
olmali ve komplikasyonlari önlemek için hastayi operas-
yona hazirlami olmalidir.

ANATOM VE EMBRYOLOJ
Adrenal bezler böbrein anterosuperior ve medialindeki
periferik ya dokusunun içine uzanan bir çift retroperito-
neal organlardir. Ortalama 5 cm uzunluunda, 3 cm ge-
niliinde ve 1 cm kalinliindadir. Salikli, stresli olma-
yan erikinlerde bezlerin her biri 5 gr airliindadir. Buna
karilik, fetal embrogenez ve homeostazisde büyük rol
oynayabilen fetal adrenal korteks yüzünden, doumdaki
adrenal bez airlii daha büyüktür (5-10 gr arasi). Fetal
adrenal korteks yaamin ilk 6 haftasi sirasinda süratli bir
ekilde geriler; doumdan sonra kök hüce rezervuari gö-
revi yapan fetal adrenaldeki apptotik hücre ölümüne
bali olarak adrenal doku yeniden ekillenir, adrenal
bölgeleri tam olarak doldurmak için merkeze doru hare-
ket ederler. Adrenal bez, doumdaki hemorajiden etkile-
nir, bu durum günümüzde MRI'la kolaylikla tehis edile-
bilir.
Kesitsel görüntüleme, adrenallerin tam görünümünün
daha iyi anlailmasini salar. Her iki bez ön tarafta kalin
santral yükselti ve daha ince medial ve lateral uzantilarla
yassilamitir. Özellikle sagittal bölümlerde görülen korti-
kal katlantilar, eer lezyonlar küçükse, küçük adenomlarla
özellikle primer aldosteronizmde görülenlerle kariir.
Sa adrenal böbrein yukarisinda vena kava inferiorun
posterolateraline doru uzanir. Ön yüzeyi karacierin in-
feroposterior yüzeyi ile yakin iliki içindedir. Böylece, ön-
den yaklaimlarda adrenal bezin ön yüzeyi, karacier hafif
yukariya doru kaldirildiinda ekstraperitoneal olarak gö-
rülür, vena cava inferior medialindedir. Her iki adrenal
bezin de arka yüzeyi posterior diaframla ilikilidir (ekil
168-1).
Her iki adrenal bez omurganin lumbar erilii boyunca
daha arkada uzanir, bu nedenle yukariya disseksiyonda
cerrah uzakta kalir.
Sol adrenal bez ise böbrekle çok yakin iliki içindedir ve
sol ana renal arter siklikla sol adrenal venin, sol renal vene
girdii yerin derininde uzanir. Adrenal bez böbrek üst
polü üzerinde uzanir, ön yüzeyi ve medial tarafi pankreas
ve splenik venin arkasindadir (bakiniz ekil 168-1). Perito-
nun içinde dalak yukariya doru hafifçe ekarte ediledi-
inde retroperiton kalintilari tarafinda sol adrenal bezin ön
yüzeyi ortaya çikar. Splenorenal ligamentin ayrilmasi bu
diseksiyonu kolaylatirir.
Adrenal bezler, ince, narin yapilardir ve dominant tek
bir arter olmadan 6-7 mL/g/min olacak ekilde zengin
kan akimina sahiptirler. Temel kan akimi inferior frenik
arter, aorta ve renal arterden gelen dallar ile karilar (e-
kil 168-2). Bunun yaninda fetal adrenal vasküler disseksi-
yonlarin %60'inda gonad arterlerinden gelen ateriyel bes-
lenme ile karilailabilinir. Küçük arterler çevresel bir
yildiz eklinde beze girerler, avasküler ön ve arka yüzey-
lerden ayrilirlar. Venöz drenaj, sa tarafta genellikle be-
zin apeksinden çikar ve vena cava inferiora girer; ven kisa
ve frajildir ve sa adrenalektomi sirasindaki can sikici
kanamanin temel nedenidir (ekil 168-3). Sa adrenal
ven, nadiren karacier alt yüzeyine giren hepatik venle
birleir.
Sol ven, vena kava inferiordan yaklaik 3 cm uzaklikta
ve siklikla gonadal venin karisinda direkt olarak sol renal
vene boalir. Adrenal vene açilan ve mediale doru uza-
nan sol inferior frenik ven çok iyi bilinmez ama bezin orta
kisminin diseksiyonu sirasinda zarar görebilir (ekil 168-
3).
ÇEVR: M. HANF TANYER