kendi dönemi koflullar>nda bir hayli geliflmifl yap>lard>. Milattan sonraki ilk yüzy>l-
larda baz>lar> s>tma nedeninin küçük hayvanc>klar veya böcekler oldu¤unu ileri sü-
rülüyordu. Bu görüflü kabul eden Romal> mimarlar s>tman>n yay>lmas>na engel ol-
mak için baz> altyap> teknikleri gelifltirdiler (Demirhan, 1982:43). Bilindi¤i gibi Ro-
ma ve Do¤u Roma olmak üzere ikiye ayr>lm>fl; Do¤u Ro-
ma'dan sonra da Bizans kurulmufltur.
Bizans, 395-1453 y>llar>n aras>nda yaklafl>k bin y>ll>k bir dönemde varl>¤>n> sür-
dürmüfltür. Bu dönemde t>pta dört isim yapt>klar> derleme çal>flmalar> ile kendileri-
ni gösterirler. Bunlar, Oribasius (325-403), Amidal> (Diyabak>r) Aetius (yaklafl>k 6.
yüzy>l), Trallesli (Ayd>n) Paul'dur. (625-690) Bu
isimlerin yaflad>klar> dönem Bizans'>n yaklafl>k ilk üç yüzy>ll>k dönemine denk gel-
mektedir. (Garrison, 1929: 122-4). Di¤er yandan Bizans hastanelerinin varl>¤> dör-
düncü yüzy>la kadar götürülebilir. Ancak ilerleyen y>llar içerisinde bu hastaneler bi-
rer t>bbi merkez olma özelli¤ini kazanamam>fllar, ancak baz> hemflirelik bak>m hiz-
metlerinin verilebildi¤i yoksullara ayr>lm>fl "fakir evleri" olarak kalm>fllard>r. (Miller,
1997:3)
Bizans döneminde r>'n>n
(Zeyrek Kilise Cami) yan>nda kurulan hastanedir. Bu hastanenin 1135 y>l>nda dü-
zenlenen belgeye göre hastane 50 yataktan meydana geliyordu. Yataklardan 10'u
cerrahi hastalar için, 6's> a¤>r hastalar için, 12'si kad>n hastalar için ve 20 yatak da
iki bölüm halinde basit ve çok rastlanan hastalara ayr>lm>flt>. Hasta ile ilgilenen he-
kimlerin say>s> biri kad>n olmak üzere 16'd>r ve 5 eczac>, 34 hasta bak>c>, 10 hade-
me fleklindeki toplam personel say>s> 65'dir. Ayr>ca aflç>, f>r>nc>, çamafl>rc>, kap>c>
gibi personel de bulunuyordu. Hastalar günde bir kez hekimler taraf>ndan vizit edi-
lirdi. Hastanenin yan>nda, hekim çocuklar>n> hekim olarak yetifltirmek için bir de
t>p okulu vard> (Baytop;1991).
T>pta Y>lan Sembolü
Bu bölümde son olarak t>pta kullan>lan y>lan sembolü ile ilgili birkaç bilgi ver-
mek istiyoruz. Günümüzde de biliyoruz ki y>lan t>p, eczac>l>k ve di¤er sa¤l>kla ilgi-
li alanlarda sembol olarak kullan>lmaktad>r. Y>lan, insanl>k tarihinde basit bir sürün-
gen hayvan olarak görülmemifl ona çeflitli güç ve meziyetler atfedilmifl; belli bir an-
lam ve kimlik yüklenmifltir. Onunla ilgili en önemli özelliklerden biri ilkel dönem-
lerden beri dinsel-mitolojik bir obje olarak günlük yaflamda yer edinmesidir. Y>lana
yüklenen kutsall>k, yaln>z t>p de¤il, daha genifl biçimde dinsel ve mistik inançlar
çerçevesinde de kendini göstermifltir.
T>pta y>lan>n bir sembol olarak ne zaman ve nerede kullan>lmaya baflland>¤> bi-
linmiyor. Y>lan MÖ. 3 binlerden itibaren Do¤u Mitolojilerinde 2600'lerden itibaren
Mezopotamya'daki çeflitli eser ve mitolojilerde görülür. M>s>r, Hint ve Amerikan
B ö l ü m 2
E
SK<
U
YGARLIKLARDA
T
IP
65