maya çal>fl>rlar; leylekler afl>r> yemek yediklerinde gagalar>na ald>klar> su ile rektum-
lar>na lavman yaparlar; karn> a¤r>yan kedi ve köpekler ayr>k otunu, kab>z ise beyaz
çöplemeyi seçerek yerler; yaralanan geyikler Girit otu yerler ve otla çamuru diliyle
kar>flt>r>p yaralar>na sürerler; çoban köpekleri kusmak istediklerinde kenarlar> tüy-
lü otlar yerler, mandalar derilerine yap>flan parazitleri çamur banyolar> ile giderir-
ler; Afrika'da yaflayan flempanzeler her sabah uzun yollar giderek yapraklar>nda
mikroplara karfl> koruyucu Thiarubin-A maddesi bulunan Aspira A¤ac>n>n yaprakla-
r>n> yerler. Hayvanlar>n içgüdüsel davran>fllar>n>n ehlilefltirildikleri sürece azald>¤>
görülmektedir (Bayat, 2003:18).
Günümüz insan> için de baz> içgüdüsel davran>fl biçimlerinin varl>¤> söylenebi-
lir. Örne¤in, annenin yavrusuna korumak ve beslemek yönündeki çabalar> insan>n
(ve di¤er canl>lar>n) yeryüzündeki varl>¤>n> ve süreklili¤ini sa¤lamaktad>r (Castigli-
oni, 1958:16-7). K>saca; ilkel dönemlerde insanlar>n yaflamlar>n> korumak-sürdür-
mek ve a¤r>-ac>lar>n> dindirmek için çok çeflitli davran>fl kal>plar> gelifltirmifl olabile-
ceklerini söylemek mümkündür Kuflkusuz insanda bu tür davran>fllar azalmakta ve
neredeyse kaybolmaktad>r. Ancak, fark>nda olsak da olmasak da günlük hayat>m>z-
da bu tür davran>fl kal>plar>n>n izleriyle yer yer karfl>laflabiliriz.
Ampirik T>p
<çgüdüsel t>bbi davran>fllar>n bir süre sonra
ampirik bir olguya dönüflmüfl olabilece¤i kestiri-
lebilir. -ac>ya neden olan hastal>k
dedi¤imiz olgular>n bir baflka etkene ba¤l> olabi-
lece¤inin kavranmas> ilkel insan taraf>ndan çok
fazla güçlük çekilmemifl olsa gerek. Bir k>r>¤>n,
bir lokal lezyonun ya da derideki bir parazit en-
feksiyonunun d>fl etkenden meydana geldi¤ini
anlamak ve onu gidermek için birfleyler yapmak
mümkün olabilmifltir (Castiglioni, 1958:16-8).
A¤r>dan, ac>dan ya da >st>rap veren bir beden
rahats>zl>¤>ndan kurtulmak için "neden" olan et-
kenden kurtulmak gerekiyordu.
görülen ya da görülemeyen ama var olduklar>n>
kabul ettikleri hastal>k nedenlerine karfl> önlem-
ler almaya bafllad>lar. k biçimde tan>mlan-
sa ya da tan>mlanmasa da baz> hastal>k etmenle-
rinin varl>¤>ndan haberdar olmalar> art>k ondan
sonra yap>lacak ifllem hakk>nda aç>k bir bilgi ve-
6
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR
R
Re
essiim
m 6
6..--
--
Atina asklepionunda
yer olan flebitli hasta kabartmas>.