da amaca yönelik ayn> anlam kal>b> içeri-
sindedir. Kara büyüde sivri uçlu tehlike-
li nesneler, kötü kokan zehirli madde-
ler; aflk büyüsünde güzel kokular, çiçek-
ler, heyecan verici uyar>c>lar ya da eko-
nomik amaçl> bir büyüde de¤erli nesne-
ler kullan>l>r. Bunlar yan>nda hareket,
heyecan ya da taklitin olmad>¤> sakin bir
flekilde gerçeklefltirilen büyü ayinleri de
bulunmaktad>r. Örne¤in, büyücü aya¤a
kalk>p bildi¤i t>ls>mla rüzgar> estirmeye
çal>fl>r (Malinowski, 1990:61-2).
Burada sorulmas> gereken, "bir büyü
ayininde ortaya ç>kan etkileyici güç ne-
dir?" sorusudur. Büyü gücünün söz ko-
nusu nesne üzerine aktar>lmas> gerekli-
dir. Bu güç ise t>ls>md>r. ls>m bilgi-
si demektir. Her büyünün temel bir t>ls>m bilgisi vard>r. Bu t>ls>mla ilgili olarak bi-
linenleri 3 grupta toplayabiliriz. Birinci fonetik effektlerdir. Yani, rüzgar >sl>¤>, gök
gürlemesi, deniz kabarmas> ya da hayvan sesleri gibi do¤adaki seslerin taklididir. Bu
sesler belli baz> olgular> temsil eder. Sesler arac>l>¤>yla o olgunun sihirli biçimde ya-
rat>ld>¤>na inan>l>r. Ya da büyü ile ilgili heyecansal bir ortam yarat>r. n
büyü s>ras>nda yararland>¤> t>ls>m>n ikinci ögesi istenen bir flayi ça¤>ran, düzenleyen
ya da emreden sözcüklerin kullan>lmas>d>r. Böylece, büyücü ça¤>rd>¤> hastal>¤>n be-
lirtilerini anar ya da ölümünü istedi¤i kurban>n>n sonunu betimler.
de sa¤l>k ve bedensel güç tablolar> çizilir. Ekonomik amaçl> büyüde bitkinin büyü-
mesi, hayvanlar>n ortaya ç>kmas> ve bal>k sürülerinin sökün etmesi anlat>l>r. Kötü
büyüde, büyücü kurban>n>n iç organlar>n> ya da beden bölümlerini göstererek "k>-
r>yorum, burkuyorum, yak>yorum, parçal>yorum" gibi sözleri hiddetle tekrarlamak
durumundad>r. T>ls>m>n üçüncü ögesi kültür ve büyünün devral>nd>¤> atalar ve kah-
ramanlara yap>lan at>flard>r.
lefltirerek bir kült oluflturur. Her önemli büyü olay>nda büyünün varoluflunu temel-
lendiren bir öykü ile karfl>lafl>l>r. Öykü arac>l>¤>yla o büyünün nerde, ne zaman in-
san>n tasarrufuna geçti¤i; bir yerel gruba, aileye ya da klana nas>l maloldu¤u anlat>-
l>r. Büyü, sonradan do¤maz, keflfedilmez o her zaman vard>r ve insan>n normal ak-
l> ile anlayamad>¤>/aç>klayamad>¤> tüm olaylar>n birer tamamlay>c>s>d>r (Malinows-
ki, 1990:64)...
Büyü gibi klan/grup için çok önemli bir kültün geleneksel yönden de¤erinin ko-
runabilmesi ve onun gelecek kuflaklara aktar>labilmesi, büyücü kiflinin s>radan de-
14
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR
R
Re
essiim
m 1
13
3..--
--
fiaman.