d>r ve bunlar>n ard>ndan nas>l kullan>lacaklar>na dair bir klavuz gelmektedir.
r>n al>m>n> kolaylaflt>rmak amac>yla kullan>lan s>v>lar o zaman için bira türü içecek-
lerdir. Çeflitli otlar toz haline getirildikten sonra bira içinde eritilip hastaya içirili-
yordu (Kramer, 1999:87-8).
Tablette baz> kimyasal ifllemlerle ilgili dolayl> da olsa bilgi vermektedir. Örne¤in,
ilaçlar>n birini haz>rlanmas>nda otlar>n toz haline getirilmeden önce "ar>t>lmas>" gibi
kimyasal ifllemler gerektiren bir aflama önerilir (Kramer,1999:88). Baflka baz> bilgiler-
le tablet daha ileriki y>llarda kimya ilgili geliflmelere zemin haz>rlayacak baz> bilgile-
rin Sümerliler taraf>ndan bilindi¤ini göstermektedir. Ancak bu tablette bu ilaçlar>n
hangi hastal>klara karfl> kullan>ld>¤>na de¤inilmemektedir. Ayr>ca hangi miktarda ve
s>kl>kta kullan>laca¤>ndan da söz edilmemektedir. Bu yaz>l> tab-
letle ilgili en önemli bulgulardan biri tablette büyüsel t>pla
ilgili hiçbir bilginin bulunmay>fl>yd>. Yukar>da da de¤indi-
¤imiz gibi Sümer kültüründe birçok eski kültürde oldu-
¤u gibi sihir ve büyü hastal>k tedavisinde yayg>nca kul-
lan>lan yöntemlerdi (Kramer, 1999:90).
Hammurabi Kanunlar>
"Hammurabi Kanunlar>" olarak bildi¤imiz ve Babil
Kral> Hammurabi (MÖ. 1728-1686) taraf>ndan haz>rla-
nan yasal kurallar çerçevesinde sosyal, siyasi ve
dinsel hayat belli bir düzene al>nm>fl olmaktad>r. Kanunlar
kapsam>nda t>pla ilgili olarak cerrahlara yönelik hü-
kümler vard>r. Hekimli¤in, kutsal bir anlay>fl içerme-
si nedeniyle o dönemin hekimleri ile ilgili bir yapt>-
r>m bulunmamaktad>r. Buna karfl>n, t>bb>n d>fl>ndaki bir u¤rafl olarak alg>lanan cerrah-
lar>n mesleki bilgilerini kötüye kullanmalar>n> önlemek ve baflar>s>zl>klar>n> cezalan-
d>rmak için haz>rlanm>fl kurallar da bulunmaktad>r. Cezaland>rma yöntemi "k>sasa k>-
sas" (göze göz, difle difl..) denen yöntemdir. Cerrahlar> ilgilenen söz konusu kanun
metinlerini Bayat'>n derledi¤i flekilde afla¤>da veriyoruz (Bayat, 2003:41-3).
Madde 215-217: Bir cerrah asil s>n>ftan a¤>r yaral> bir kimseyi bronz neflteri ile
ameliyat edip hayat>n> kurtar>rsa veya hastan>n aln>n> ya da flaka¤>n> bronz neflteriy-
le aç>p iyilefltirirse 10 fiekel gümüfl alacakt>r. Bu ifllem orta s>n>ftan bir hastaya ya-
p>lm>flsa 5 fiekel, köleye yap>lm>flsa 2 fiekel gümüfl alacakt>r.
Madde 218-220: Bir cerrah asil s>n>ftan birini tedavi ederken ölümüne sebep
olursa veya göz bölgesini neflteriyle aç>p tedavi ederken gözünü kör ederse, cerra-
h>n elleri bileklerinden kesilecektir. Ayn> ameliyat bir köleye yap>l>rken köle ölür-
se, cerrah köle sahibine yeni bir köle verecek, kölenin gözü kör olmuflsa kölenin
yar> de¤eri kadar gümüflü sahibine ödeyecektir.
40
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR
R
Re
essiim
m 2
26
6..--
--
Kral Hammurabi.