Çin T>bb>
Çin uygarl>¤> ile ilgili t>bbi bilgiler MÖ. 3 binli y>lla-
ra kadar uzan>r. Çin bilim ve sanat> kuflkusuz bundan
eskilere kadar da uzanmaktad>r. De¤iflik zamanlarda
yaz>lm>fl t>bbi kitaplar bu konudaki en önemli tarihsel
kaynaklar>m>zd>r. Eski Çin kozmolojisinde evren, tanr>-
sal bir güç taraf>ndan yarat>lmam>fl, do¤an>n temel "iki-
lik" rolüyle kendi kendine meydana getirmifltir. Bu ikilik
flöyledir: "Yang" olarak bilinen aktiflik, >fl>k, kuruluk, s>-
cak, pozitiflik, erkeklik ile "Yin" olarak bilinen pasiflik, ka-
ranl>k, nem, negatiflik, diflilik. Bütün bunlar, canl> ve can-
s>zd>lar; tüm hadiseler bu temellerin birleflmesinden meydana gelmektedir. Evrenin
nihai ilkesi "
Tao"dur. O Yin ve Yang'>n miktar>n> belirliyordu. Yin ve Yang'>n do-
¤al iliflkilerini de¤ifltiren fleyler kötü olarak kabul ediliyordu (Lyons ve Petrucelli,
1978:121).
Anatomi anlay>fl> eski Çin'de diseksiyon ve do¤rudan gözlemler yerine muhake-
me ve varsay>m üzerine kurulmufltur. Konfüçyus doktrininin yasaklamas> sonucu
direkt anatomik çal>flmalar 18. Yüzy>la kadar yap>lamad>. 19. Yüzy>l>n sonlar>na ka-
dar da baz> yerlerde anatomi grafik modellerle gösterilir, diseksiyon çal>flmalar> ya-
p>lmazd>. Fizyolojik ifllevler Hipokrat ve Galen'de oldu¤u gibi Humor Teorisi üzeri-
ne odaklanm>flt>. Bu teori di¤er uygarl>klarda 4 unsurdan meydana gelmesine ra¤-
men Çin t>bb>nda 5 maddeden meydana geliyordu. Toprak, su, atefl, odun ve me-
tal de bu teoriyi tamaml>yordu. Befl rakam>n>n Çin kültürü için mistik bir de¤eri var-
d> ve ço¤u s>n>fland>rmada kullan>l>yordu: Befl element, befl tat, befl nitelik, befl ilaç
biçimi, befl tedavi, befl kat> organ, befl mevsim, befl duygu, befl renk gibi. (Lyons ve
Petrucelli, 1978:127).
Çin teflhis yöntemi soru sor-
mak, nab>z muayenesi, ses ve vü-
cudu gözlemek gibi yöntemlerdi.
Çin t>bb>nda kullan>lan en yayg>n
teflhis biçimi nab>z muayenesidir.
200 çeflit nab>z tespit ettikleri söy-
lenir. Yine dil muayenesi de önem-
lidir. En iyi bilinen hastal>k çiçek
hastal>¤>d>r. Tedavide çeflitli mad-
delerden elde edilmifl ilaçlar yan>s>-
ra diet, hijyenik tedbirler, egzersiz
uygulan>rd>. Çin farmakopesi her
zaman zengin biçimde kendini gös-
48
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR
R
Re
essiim
m 3
36
6..--
--
Bir
Yin-Yang Senbolü.
R
Re
essiim
m 3
37
7..--
--
Eski Çin'de bir eczane.