background image
nozunun bir baflka ifade ile hastal>-
¤>n seyrinin takip edilmesidir. ci önemli özellik ise daha önce di-
le getirdi¤imiz humoral teori kap-
sam>nda patoloji kuram>n>n olufltu-
rulmas>d>r. Böylelikle herhangi bir
organa mahsus olmadan hastal>k-
lar genel bir çerçevede ele al>n-
maktad>r.
Roma ve Bizans'ta T>p
T>p, Antik Ça¤ boyunca Yunan-
l>lar>n elinde kal>rken, Romal>lar
yararc> bir yaklafl>mla yasa, yönetim, refah ve mimari konusunda geliflmelerde bu-
lunmufllard>r. Buna karfl>n felsefe, sanat ya da bilimin geliflmesine önemli bir katk>-
lar> olmam>flt>r. Romal>lar>n t>pta gerçeklefltirdikleri ise daha çok t>bbi eserlerin der-
lenmesi fleklindedir.
Roma dünyas>ndan bildi¤imiz en ünlü hekim Celsus'tur Bir t>p tarihçisi olarak
kendisine çok fley borçlu oldu¤umuz Celsus özellikle bilgileri bize aktarm>flt>r. Celsus, Hipokrat'tan önemli ölçüde etkilenmifltir. Ligatür ve
katarakt ameliyatlar> da dahil daha üst düzey cerrahi aç>klamalar> vard>r. Dermatolo-
jide kulland>¤> terminoloji günümüze kadar gelmifltir. Bir derlemeci olarak onun ad>
eski hekimler taraf>ndan hiç söz edilmemifl ve ancak Rönesans s>ras>nda ismi duyul-
mufltur. Roma t>bb> içinde ayn> çerçevede ele al>nabilecek olan bir baflka hekim
Pliny'dir (MS. 23-79) Onun hiç elefltirilmemifl külliyat> ve derin canland>rma gücü Rö-
nesans ve sonraki hekimleri etkilemifltir. Dioskorides (MS. 54-68) Materia Medica
isimli eseri yazm>flt>r. Burada 600'den fazla
t>bbi bitki tarif etmifltir. Efesli Rufus (MS.
100 civar>nda) herhangi bir t>p ekolü içeri-
sinde yer almaz ama anatomi üzerinde
önemli bilgiler vermifltir. Nab>zlar konusu
ile kanser ve veba hakk>nda ayr>nt>l> bilgiler
vermifltir (Ackerknecht, 1982:72-3).
Romal>lar aras>nda kiflilerin sa¤l>klar>n-
dan sorumlu olanlar ­ünlü hekimler Celsus
ve Plinius gibi- "Pater Familias" ad>n> tafl>-
yan ailenin reisi kiflilerdi. Zengin toprak sa-
hibi bu kifliler kendine yeten genifl bilgi ve
pratik bilgilere sahip insanlar olarak t>bb>
da kendi bildikleri flekilde uygulamak isti-
yorlard>. Bu ba¤lamda, t>bbi bilgi de onlar
B ö l ü m 2
E
SK<
U
YGARLIKLARDA
T
IP
61
R
Re
essiim
m 4
49
9..--
--
Epidauros Asklepionu.
R
Re
essiim
m 5
50
0..--
--
Roma ça¤> cerrahi aletleri.