gösteren salg>n hastal>¤a karfl>d>r. Burada flunlar yap>l>r: Bir eflek getirilir; eflek düfl-
man ülkesine do¤ru sürülür ve flu sözler söylenir: "Ey (tanr>) Yarrifl ! Sen bu ülke-
ye ve kamp>na felaket verdin, bu efle¤in onu yüklemesini ve düflman ülkesine gö-
türmesini sa¤la" (Gurney, 2001:137).
sa¤l>¤>na dinsel ve büyüsel bir çerçeve-
de alg>lanmas> kuflkusuz Hititlerin hastal>k olgusuna bak>fl aç>lar>n> belirlemektedir.
"E¤er bir tanr> bir kimseye k>zarsa onu hasta eder" denmektedir. Buna karfl> baz> ko-
rucu tanr>lar da bulunmaktad>r. Tanr>lar>n hastal>klara neden oldu¤u düflüncesi kor-
kuya ve tanr>y> durdurma gayretine dönüflmüfltür. Verece¤i hastal>klar>n önüne
geçmek için ayinler düzenlenmifl, kurbanlar sunulmufltur. Fal arac>l>¤>yla, olup bi-
tenlerden haberdar olunmak istenmifltir (Donmaz, 1999).
Tanr>lar karfl>s>nda aciz kal>nmas> Hititlilere yalvar>p dua etmenin bir çözüm yolu
oldu¤una inand>rm>flt>r. Bu kan>tlayan en önemli belge Kral Mursili'nin salg>n hasta-
l>k duas>d>r. Ayn> zamanda ilk edebi metinlerden biri olarak görülen bu dua metni
birçok konuda o dönemi bizleri ayd>nlatmaktad>r. Hititlilerin kültür, düflünce ve din
alg>lay>fllar> söz konusu salg>n duas>yla ilgili metinlerde karfl>m>za ç>kmaktad>r.
Salg>n Duas>
Hitit Kral> II. Mursili döneminde Hitit ülkesinde salg>n hastal>k bafl göstermifl ve
Hitit halk> salg>n yüzünden sürekli artan ölümlerle karfl> karfl>ya kalm>flt>r. Kral II.
Mursili bu salg>n> durdurmak ve ölümlere son vermek için F>rt>na Tanr>s>na yakar-
maktad>r. Kral>n bu yakar>fl> konunun uzman> Sedat Alp'in metinlerinde "salg>n"
olarak yer almaktad>r. Baz> metinlerde Veba Duas> olarak yer alsa da biz de burada
Alp'in kulland>¤> "Salg>n Duas>" ifadesini kullanaca¤>z (Alp, 2002:128-33).
Salg>n duas>, t>p tarihi aç>s>ndan bizce son derece önemli bir belgedir. Çünkü
sa¤l>k ve t>p anlay>fl>n>n tarihsel dönüflümü hakk>nda son derece vurgulay>c> ifade-
ler bulunmaktad>r. n, sosyal olaylar>n, kültürel altyap>n>n sa¤l>k ve t>p an-
lay>fl>n> nas>l belirledi¤i konusunda bulunmaz ipuçlar> vermektedir. Salg>n duas>nda
Hitit Kral> II. Mursili tüm tanr>lara seslenmektedir. Ama, kendisine muhatap ald>¤>
tanr> F>rt>na Tanr>s>d>r. Çünkü F>rt>na Tanr>s> söz konusu salg>n> yaratan tanr> olarak
gözükmektedir.
Duada Kral, kendini bu tanr>lar>n yeryüzündeki temsilcisi olarak; onlar>n "rahi-
bi" olarak tan>tmaktad>r. Ülkede 20 y>ld>r salg>nlar sürmektedir ve bu salg>nlar yü-
zünden Hitit halk> günden güne azalmaktad>r. Kral, bu salg>n>n tanr>lar>n cezalan-
d>rmas> fleklinde de¤erlendirmekte ve geçmiflte yaflanan bir olay nedeniyle onlar>n
Hitit'ten öç ald>klar> sonucun ç>kartmaktad>r. Üstelik bunun için fala da baflvurmufl
ve fala göre de II. Mursili'nin flüphelendi¤i olay, falda salg>n>n nedeni olarak kendi-
ni göstermifltir. Nedir bu olay ?
Alp taraf>ndan aktar>lan metinlerden anlafl>l>yor ki geçmiflte Mursili'nin babas> o
B ö l ü m 2
E
SK<
U
YGARLIKLARDA
T
IP
53