naklar arac>l>¤>yla ö¤rensek
de halk>n yaflam ve düflünce-
sini yans>tacak belgeler he-
nüz bulunamam>flt>r. Sihir, fal
ve dinsel törenlerin bir hayli
yo¤un oldu¤u bu uygarl>kta
tüm bu etkinliklere kral ve
kraliçeler de kat>l>rd>. Kötü-
lük amac>yla büyü yapmak
yasakt>. Büyü ancak, iyi bir
amaç için yap>labilirdi. Hasta-
lar> iyi etmek de bunlar aras>ndayd>. Do¤umu kolaylaflt>rmak, erkek ya da kad>n>n
cinsel iktidars>zl>¤>n> gidermek için de büyü yap>labilirdi. Büyüyü yapanlar genellik-
le kad>nlard> (Ç>¤, 1996).
Büyü Hititlilerin yaflam>nda önemli bir yere sahipti. Belirtti¤imiz gibi birine kö-
tülük yapmak için uygulanan" kara büyü" yasalarca yasakt> ve sald>r> ile adam döv-
me suçlar>na uygulanan kategoride cezalar uygulan>rd>. Sa¤l>k ve hastal>klar konu-
sunda da büyünün de özel bir yeri vard>r. Büyü hastal>klar>n iyilefltirilmesinde kul-
lan>l>rd>. Ordudan salg>n hastal>klar> uzaklaflt>r>lmas> için de büyü kullan>ld>¤> olur-
du. Büyü ritüellerinde "benzefltirme ilkesi"nden yararlan>l>rd>. Örne¤in erkek ya da
kad>n>n bozulan cinsel fonksiyonunun iyilefltirilebilmesi için yap>lan bir büyü ritü-
elinde yaflananlar flöyledir. Hasta (erkek ya da kad>n) kulaklar>n> siyah yün ile t>-
kar... ve üzerine siyah bir elbise giyer. (Çeflitli ayinler yap>ld>ktan sonra) Büyücü
hastan>n üzerine giydi¤i siyah gömle¤i bafltan afla¤>ya y>rtar ve siyah flalvar> bacak-
lar>ndan ç>kar>r ve kulaklar>ndaki siyah yün t>kac> al>r ve derki "fiimdi onun üzerin-
den kirlili¤in neden oldu¤u karanl>¤> ve kat>l>¤> uzaklaflt>r>yorum; günahlar> kovuyo-
rum". Ard>ndan hastan>n üzerine giydi¤i siyah giysiyi toplar ve kanara kald>r>r. Da-
ha sonra siyah gömle¤i, flalvar> ve hasta ile temas etmifl herfleyi nehre atar. Büyücü
kad>n hastan>n eline bir ayna ile kirmen verir. Hasta bir kap>n>n alt>ndan geçer ve
geçtikten sonra ayna ve kirmeni al>r yerine yay> verir. Büyücü hasta erke¤e flunlar>
söyler: "Bak, senden kad>n gibi davranma hallerini ald>m ve erkekli¤ini iade ettim,
kad>nca tav>rlar> att>n ve bir erke¤in tav>rlar>n> kazand>n". Büyücü kad>n üreme ça-
¤>ndaki bir öküzü boynuzundan yakalar ve der ki; "Ey günefl tanr>s> yüce efendim,
nas>l bir inek üretken ise üremeye uygun bir a¤>lda bulunuyorsa ve a¤>l> bo¤a ve
ineklerle dolduruyorsa, bu hasta da üretken olsun, evini erkek ve k>z çocuklarla, to-
runlarla ve torunlar>n>n torunlar>yla doldursun, nesiller birbirini takip etsin" (Gur-
ney, 2001:137).
Hastal>klarla ilgili yaz>l> tabletlerden ö¤renilen bir baflka büyü ritüeli orduda bafl-
52
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR
R
Re
essiim
m 4
42
2..--
--
Hattuflafl'ta Hitit tap>na¤>.