Sümer t>p anlay>fl>nda yaflam>n süreklili¤i, besleme fonksiyonunu yerine getiren
kan>n yenilenmesidir. Solunumdan hiç söz edilmez. S>v>lar>n önemli oldu¤u bu t>p
anlay>fl>nda su ve ateflin önemli oldu¤u bir tedavi sistemi ortaya ç>kmaktad>r. Böy-
lece banyolar>n önemi, s>cak ve so¤uk kompres uygulanmas>, y>kanman>n önemi
ortaya ç>kmakta ve bu ba¤lamdaki t>bbi tavsiyeler, dünyay> bir balon gibi su üzerin-
de yüzdüren ve suyun derinliklerinde yaflayan tanr>ça "EA"ya adanan ritüellerle ona
iliflkileniyordu. Bu tavsiyelere di¤er seremoniler ve özel bir duac>n>n katk>s> ekleni-
yordu. Hastal>ktan kurtarmak için hastaya özel formüller söyleniyordu. Ayn> biçim-
de, bu¤day taneleri da¤>t>l>yor ve daha baflka çeflitli hareketler yap>yordu. Mezopo-
tamya'da hekimlere "A-su/A-zu" ad>n>n verilmesi tesadüfi de¤ildir. Çünkü A-su keli-
mesi suyu bilen adam anlam>na gelmektedir. Sa¤l>k ve hastal>k durumlar>n>n suyu
bilen bir insan taraf>ndan teflhis edilebilece¤i o kültürün kuflkusuz t>ptaki önemli
özelliklerinden biridir. Rüyalar>n yorumlanmas> da hastal>klar>n tedavisi konusunda
önemli bir araçt>. Hekimler, ayn> zamanda rüyalar> yorumlayan kiflilerdi (Castigli-
oni, 1958:36).
Tarihçi Herodot'un yazd>¤>na göre Babil flehrinde hastalar> flehrin merkezine ge-
tirir b>rak>rlarm>fl. O hastal>¤a yakalanm>fl, bir yak>n> o hastal>¤a tutulmufl ya da has-
tal>k hakk>nda bilgisi olan gelip, geçenler hastaya nas>l iyileflece¤i konusunda bilgi
verirlermifl. Yoldan geçen her kifli, mutlaka hastaya bir fley söylemek zorunlulu¤u
tafl>maktad>r (Herodotus, 1991:79).
Sümerliler§den elimize geçmifl do¤rudan t>bbi tedaviyle ilgili olarak tek bir yaz>-
l> tablet bulunmaktad>r. Bu tablet hakk>nda Kramer en eski t>p "elkitab>" tan>mla-
mas>n> yapmaktad>r. Bu flekilde tan>mlanabilse de kuflkusuz bunu bir kitaptan çok
küçük bir ilaç "kodeksi" olarak adland>rmak daha do¤ru olur (Kramer,1999:86). Sü-
merliler bitkisel, hayvansal ve madensel maddelerden yararlanarak ilaçlar haz>rla-
m>fllard>r. Sodyumklorid, potasyumnirat gibi madensel, süt, y>lan dersi, kaplumba-
¤a kabu¤u gibi hayvansal maddelerden ilaç yap>m>nda yararlanm>fllard>r. Yararlan-
d>klar> bitkiler aras>nda h>yarflember, mersin, fleytantersi, kekik gibi bitkiler, sö¤üt,
armut, köknar, incir, hurma gibi a¤açlardan yararlan>l>yordu.
mundan, kökünden, dal>ndan, kabu¤undan ya da zamk>ndan haz>rlanabiliyordu
(Kramer, 1999:87).
Tablet bilgilerine göre ilaçlar> d>fltan sürmek için hem merhem hem süzülmüfl
s>v>lar; içmek içinse s>v> ilaçlar tavsiye ediliyordu. Merhemler, genel olarak bir ya
da daha çok ottan elde edilen toza "kuflamba" flarab>n>n kat>lmas> ve buna reçine
ve sedir a¤ac> ya¤> dökülmesiyle haz>rlan>yorlard>. Bir baflka ilaçta >rmak çamuru-
nun dövülmesiyle elde edilen tozun su ve balla yo¤rulduktan sonra üzerine "deniz"
ya¤> dökülmekteydi. Tablette süzme yöntemiyle haz>rlanan ilaçlar da bulunmakta-
B ö l ü m 2
E
SK<
U
YGARLIKLARDA
T
IP
39