çevreden etkilenen bir do¤al fenomen olarak görür. Hastal>klar ya iç ya da so¤uk, bu-
laflma gibi d>fl sebeplere ba¤l>d>r. n hastal>klarla ilgili fikirleri genellikle sos-
yal ya da do¤aüstü canl>lar>n neden olduklar> olaylar fleklindedir (Bray, 1993:734-5).
Çin t>bb>n>n kozmojenik anlay>fl aç>s>ndan laik bir yap>s> bulunmaktad>r. Ancak, Çin-
liler'in ço¤unlu¤u yaln>zca hastal>klara bir dengesizlik olgusunun de¤il, baz> kötü
ruhlar>n, tanr>lar>n, günahlar>n neden olduklar>n> da düflünüyorlard> (Bray,
1993:743).
Tarihin belki de en eski t>bbi bak>m evleri Çin'de Budist manast>rlarda olufltu-
rulmufltur. Konfüçyus anlay>fl>nda olanlar sa¤l>k hizmeti organizasyonu gelifltirme-
ye çal>flm>fllard>r. Budist manast>rlar 9. Yüzy>lda ulusal bir biçim alm>fl ve yönetici-
ler yoksullar>n bak>mlar>ndan kendilerin sorumlu tutmufllard>r. n üretimi ve
ücretsiz da¤>t>m> konusunda uygulamalar bafllat>lm>flt>r. Çin'de hay>rsever eczane-
ler ve klinikler kurulmufltur. 1587 y>l>nda Çin'de ç>kan bir salg>nda (109. 590 kifli
öldü) halka paras>z ilaç da¤>t>lm>flt>r (Bray, 1993:745).
Hititlerde T>p
Anadolu topraklar>nda Neolitik Ça¤ (MÖ. 8.000-5.500) ve Kalkolitik Ça¤a (MÖ.
5.500-3.000) ait arkeolojik kaz>larda ilk yerleflim yerlerinin izlerine rastlanmaktad>r.
Çayönü, Çatalhöyük, Hac>lar gibi yerleflim yerlerinin ortaya ç>kar>l>fl>, ad> geçen de-
virlerde Anadolu medeniyetinin ne kadar geliflmifl oldu¤unu göstermektedir. Kon-
ya, Burdur, Antalya bölgeleri o zamanki dünya uygarl>¤>n>n önderli¤ini yap>yorlar-
d>. Ancak, MÖ. 3 binli y>llardan itibaren Anadolu bu uygarl>¤>n> yitirmeye bafllam>fl-
t>r. MÖ. 3 binlerin bafllar>nda yaz>y> icat eden Sümer ve M>s>rl>lar karfl>s>nda Anado-
lu geri kalm>flt>r. Yaklafl>k bin y>ll>k bir gecikme ile Anadolu'da yaz> MÖ. 2.000-
1.750 tarihlerinde kullan>lmaya bafllam>flt>r (Akurgal, 1997:3,10).
Anadolu yar>madas>n>n Mezopotamya kaynaklar>nda yer alan ve bilinen en eski
ad> "Hatti Ülkesi" fleklindedir. Burada yaflayan insanlar>n varl>klar> yaklafl>k MÖ.
2500'lerden bafllar. Bu dönemde daha çok "beylikler" diyebilece¤imiz flekilde bir
Hatti kültürünün varl>¤>ndan söz edebiliriz. MÖ. 2250-2000'ler civar>nda ise Avru-
pa'n>n kuzeyinde oturan Hind-Avrupal>lar>n güneye inmeleri ile yeni oluflumlar or-
taya ç>kmaya bafllam>flt>r. Bu göç dalgas>n>n Hitit ad> verilen siyasal birli¤e dönüfl-
mesi MÖ. 1600'ü bulmufltur. (Akurgal, 1997:36)
Bu göç s>ras>nda bugün Hititler olarak bildi¤imiz asl>nda, Anadolu'ya göç eden
Hind-Avrupa kavmi Nesilice ad> verilen bir dil konuflan Nesililerdir. (Bu s>rada Lu-
vililer ve Palalar ad> verilen baflka kavimler de Anadolu'ya gelmifllerdir) Ancak, Bo-
¤azköy (Hattuflafl) tabletlerini okuyan araflt>rmac>lar hep Hatti kelimesine rastlad>k-
lar> için bu yeni gelen kavme de Hatti ismini vermifllerdir. "Hatti" kelimesi çeflitli
dillerde biribirine yak>n ama biraz farkl> biçimde telaffuz edilmifltir (
Hittites, Frans>zca Les Hitties, Almanca Die Hethier). Türkiye'de Cumhuriyetin ilk
y>llar>nda Eti sözcü¤ü kullan>l>rken, art>k genellikle Hitit denmektedir. Anlafl>laca¤>
50
D
ÜNYA VE
T
ÜRK
T
IP
T
AR