864 B Ö L Ü M 23 Merkezi Sinir Sistemi lenfositlerden zengin, obliteratif bir endarterit şeklindedir. Paretik nörosifiliz, spiroketlerin parenkimi tutmasını ifade eder ve nöronal kayıp ile mikroglial hücrelerde belirgin proliferasyonla ilişkilidir. Klinikte mental ve fiziksel fonksiyonların sinsi ve progresif kaybı, duygudurum değişiklikleri (grandiyöz sanrıların da olduğu) ve sonunda ağır demans ile seyreder. Tabes dorsalis, dorsal köklerdeki duyu sinirlerinin hasarından kaynaklanır. Sonuçları arasında, eklem pozisyon hissinde bozulma ve ataksi; ağrı hissinde kayıp ve sonucunda cilt ve eklem hasarı (Charcot eklemleri); diğer duyusal bozukluklar, özellikle karakteristik “yıldırım ağrıları”; ve derin tendon reflekslerinde kayıp sayılabilir. • • A Nöroborreliozis, sinir sisteminin Lyme hastalığı etkeni olan spiroket Borrelia burgdorferi ile tutulumunu tanımlar. Nörolojik belirti ve bulgular çok değişkendir ve aseptik menenjit, fasyal sinir felci, hafif ensefalopati ve polinöropatileri kapsar. Fungal Menenjit Sinir sisteminin fungal enfeksiyonları kronik menenjit yapabilir ve diğer patojenlerde olduğu gibi parenkimal enfeksiyon da gelişebilir. İmmünsüpresyon bu hastalıkların gelişme riskini artırır, ancak enfeksiyon gelişmesi için şart değildir. Bazı fungal patojenler MSS hastalığına neden olur: • Cryptococcus neoformans, sıklıkla immünsüpresyon zemininde, hem menenjit hem meningoensefalit yapabilir. Fulminan ve iki hafta gibi kısa bir sürede fatal olabildiği gibi yavaş seyrederek, aylar ve yıllar içinde gelişebilir. BOS’ta az hücre ve artmış protein saptanırken, mukoid kapsüllü maya hücreleri çini mürekkebi preparasyonlarında gösterilebilir. Beyin içine uzanım Virchow-Robin aralıkları boyunca olur, organizmalar çoğaldıkça bu boşluklar genişleyip “sabun köpüğü” benzeri görünüm kazanır (Resim 23.17). • Histoplasma capsulatum, sıklıkla dissemine enfeksiyon şeklinde sinir sistemini tutar. HIV enfeksiyonu zemininde, hastalık riski daha yüksektir. Histoplazmozis tipik olarak bazal menenjit yapar ve BOS proteininde artış, hafif azalmış glikoz ve hafif lenfositik pleositoz izlenir. Organizmaların Virchow-Robin aralıklarından ilerlemeleri sonucu parenkimal lezyonlar da gelişebilir. • Güneybatı Amerika’da endemik bir mantar olan Coccidioides immitis, daha çok disemine enfeksiyon yapar. Tanı için BOS’ta spesifik antikor aranır. Tedavisiz koksidioidal menenjit yüksek fatalite gösterir. B Resim 23.16 Bakteriyel enfeksiyonlar. (A) Piyojenik menenjit. Beyin sapını ve serebellumu kaplayan, leptomeninksleri kalınlaştıran süppüratüf eksuda. (B) Frontal lob beyaz maddesinde serebral apseler (oklar). (A, Golden JA, Louis DN: Klinik tıpta görüntüler: akut bakteriyel menenjit. N Engl Med 333:364, 1994. Copyright © 1994 Massachusetts Tıp Topluluğu. Tüm hakları saklıdır.) nenjit, araknoid fibrozisine ve BOS rezorpsiyonunun bozulması nedenli hidrosefaliye yol açabilir. Spiroket Enfeksiyonları Nörosifiliz, sifilizin üçüncü evresi, tedavi edilmemiş Treponema pallidum enfeksiyonu olan hastaların yaklaşık %10’unda gelişir. HIV enfeksiyonu, nörosifiliz gelişim riskini artırır ve hastalık HIV zemininde, sıklıkla daha ağır seyreder. Sifilizin MSS tutulumunun çeşitli paternleri vardır, bunlar tek başlarına veya kombinasyon halinde olabilir. • Meningovasküler nörosifiliz, genelde beynin tabanını tutan bir kronik menenjittir ve sıklıkla plazma hücreleri ve Parenkimal Enfeksiyonlar Enfeksiyöz patojenlerin tümü (virüslerden parazitlere) beyni enfekte edebilir, sıklıkla da karakteristik tutulum biçimleri söz konusudur. Genel olarak, viral enfeksiyonlar diffüz, bakteriyel enfeksiyonlar (menenjitle ilişkili olmadıkları zaman)