Pulmoner Enfeksiyonlar 521 Tablo 13.5 Pnömoni Sendromları ve Sorumlu Patojenler Toplum Kökenli Bakteriyel Pnömoni Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae Moraxella catarrhalis Staphylococcus aureus Legionella pneumophila Enterobakterler (Klebsiella pneumoniae) ve Psödomonas türleri Mycoplasma pneumoniae Chlamydia pneumoniae Coxiella burnetii (Q ateşi) Toplum Kökenli Viral Pnömoni Respiratuar sinsisyal virüs, insan metapnömovirüs, parainfluenza virüs (çocuklar); influenza A ve B (erişkinler); adenovirüs (askeri birlikler) Nozokomiyal Pnömoni Enterobakter grubundan gram negatif basiller (Klebsiella türleri, Serratia marcescens, Escherichia coli) ve Psödomonas türleri. S. aureus (genellikle metisiline dirençli) Aspirasyon Pnömonisi Aneaerobik oral flora (Bacteroides, Prevotella, Fusobacterium, Peptostreptococcus) ve beraberinde aerobik bakteriler (S. pneumoniae, S. aureus, H. influenzae, and Pseudomonas aeruginosa) Kronik Pnömoni Nocardia Actinomyces Granulomatöz: Mycobacterium tuberculosis ve atipik mikobakteriler, Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Blastomyces dermatitidis Nekrotizan Pnömoni ve Akciğer Apsesi Anaerobik bakteriler (son derece sık), beraberinde aerobik enfeksiyon olabilir ya da olmayabilir S. aureus, K. pneumoniae, Streptococcus pyogenes, ve tip 3 pnömokok (nadir) İmmünyetmezlikli Konakta Pnömoni Sitomegalovirüs Pneumocystis jiroveci Mycobacterium avium kompleksi (MAK) İnvaziv aspergillozis İnvaziv kandidiyazis “Olağan” bakteriyel, viral ve fungal organizmalar (yukarıda listelenmiştir) çocuklarda özellikle hayatı tehdit eden pnömoniye neden olabilir. Enfeksiyon gelişme riski bulunan erişkinler kronik bronşit, kistik fibrozis ve bronşiektazi gibi kronik akciğer hastalığı olanlardır. KOAH’taki akut alevlenmenin en sık bakteriyel nedeni H. influenzae’dir. Kapsüllü H. influenzae tip b daha önceleri çocuklarda epiglottit ve süpüratif menenjitin önemli bir nedeni idi, ancak bu organizmaya karşı aşılama bu riski artık oldukça azaltmıştır. Moraxella catarrhalis M. catarrhalis özellikle yaşlılarda bakteriyel pnömoninin gittikçe daha sık karşılaşılan bir etkenidir. Erişkinlerde KOAH’taki akut alevlenmenin, ikinci en sık bakteriyel nedenidir. M. catarrhalis, S. pneumoniae ve H. influenzae ile birlikte çocuklarda otitis medyaya (orta kulak iltihabı) neden olan en sık üç etkenden birisidir. Staphylococcus aureus S. aureus çocuklarda ve sağlıklı erişkinlerde viral solunum yolu hastalıklarından (örn. çocuklarda kızamık, çocuk ve erişkinlerde influenza) sonra meydana gelen sekonder bakteriyel pnömoninin önemli bir nedenidir. Stafilokoksik pnömonide akciğer apsesi ve ampiyem gibi komplikasyonlar sıktır. Sağ taraflı stafilokok endokarditi ile birlikte meydana gelen stafilokoksik pnömoni intravenöz ilaç bağımlılarında görülen ciddi bir komplikasyondur. Aynı zamanda nozokomiyal pnömoninin önemli bir nedenidir (daha ileride anlatılmıştır). Klebsiella pneumoniae K. pneumoniae gram negatif bakteriyel pnömoninin en sık nedenidir. Klebsiella ile ilişkili pnömoni en sık olarak zayıf düşmüş ve kötü beslenen kişilerde, özellikle kronik alkoliklerde görülür. Organizma bol, yoğun kapsüler polisakkarid ürettiğinden kalın, jelatinöz ve hastaların öksürükle çıkarmakta zorlandığı balgam karakteristiktir. Pseudomonas aeruginosa Burada toplum kökenli patojenlerle arasında anlatılmakla birlikte, P. aeruginosa enfeksiyonu kistik fibrozisteki enfeksiyonlarla ilişkili olduğundan en sık nozokomiyal olarak görülür (daha ileride bahsedilmektedir). Pseudomonas pnömonisi ayrıca kemoterapiye sekonder nötropeni gelişen kişilerde, ağır yanık hastalarında ve mekanik ventilasyon desteği alanlarda sıktır. P. aeruginosa, enfeksiyon odağındaki kan damarlarını invaze etme ve böylece akciğer dışına yayılma eğilimine sahiptir. Pseudomonas bekteriyemisi fulminan bir hastalık olup, genellikle günler içinde ölümle sonuçlanır. Histolojik incelemede, nekrotik damar duvarlarını infiltre eden organizmalar (Pseudomonas vasküliti) ve akciğer parenkiminde buna sekonder koagülasyon nekrozu görülür. zamanda kapsüllü bakterilere karşı esas koruyucu antikorlar olan ve polisakkaridlere karşı oluşturulan antikorların üretiminde de önemli bir organdır. Balgamda tipik gram pozitif, bistüri şeklindeki çok sayıda diplokok varlığı pnömokoksik pnömoni tanısını destekler, ancak unutulmamalıdır ki, S. pneumoniae erişkinlerin %20’sinde endojen floranın bir parçasıdır ve yalancı pozitif sonuçlar ortaya çıkabilir. Kan kültürlerinde pnömokok izolasyonu daha spesifik, ancak daha az sensitiftir (hastalığın erken döneminde hastaların sadece %20 ile %30’unda kan kültürü pozitiftir). Pnömokok sepsisi riski yüksek olan hastalarda, bakterilerin sık görülen serotiplerinden elde edilen kapsül polisakkaridlerini içeren pnömokok aşıları kullanılmaktadır. Legionella pneumophila L. pneumophila Lejyoner hastalığının etkenidir. Lejyoner hastalığı, epidemik ve sporadik formları olan bir pnömoni olup, organizma adını bu hastalıktan alır. Pontiac ateşi L. pneumophila tarafından meydana getirilen ve kendi kendini sınırlayan bir üst solunum yolu enfeksiyonudur; pnömoni semptomları yoktur. L. pneumophila suyla soğutma kuleleri Haemophilus influenzae H. influenza’nın hem kapsüllü, hem de kapsülsüz formları toplum kökenli pnömoninin önemli nedenleridir. Kapsüllü formlar, genellikle viral respiratuar enfeksiyonlardan sonra,