background image
Bilgisayarl> Tomografi
Bilgisayarl> tomografi yeni ve önemli bir radyo-
lojik araçt>r. Bu yöntemde, kurflun kalem dizisi veya
yelpaze fleklinde aç>lan x->fl>n> demeti hastadan geçi-
rilir ve geçen her demet film üzerine tesbit edilme-
den bir kristal detertör taraf>ndan saptan>r. Ayg>t
hastan>n çevresinde daire fleklinde döndürülürken
ifllem yinelenir ve bir bilgisayar vücudun x->fl>n> de-
meti ile incelenen her küçük alan>n> buray> aflan >fl>n
miktar>na göre yeniden kurgular. Bu tür yüzbinler-
ce ölçüm yap>l>r. Sonuçta elde edilen bilgi bir dizi ra-
kam halinde verilebilece¤i gibi röntgen filmine çok
benzeyen bir görüntü halinde (CT görüntüleme)
tekrar kurgulanabilir (Levha 18).
Bilgisayarl> tomografinin büyük avantaj> x->fl>n>
yo¤unlu¤unda %1-2 düzeyindeki bir de¤iflmeyi
saptayabilmesidir. Standart yöntemler %5 dansite
fark>n> alg>layabilir. Böylece klasik radyolojik yön-
temlerle görülemeyen yumuflak dokudaki hafif de-
¤ifliklikler bilgisayarl> tomografi ile kolayl>kla göste-
rilebilir. Dansite farkl>l>klar> hastaya damar içi yol-
dan kontrast madde verilerek artt>r>labilir.
Bilgisayarl> tomografinin ilk ve en güvenilir uy-
gulamas> nöroradyolojide olmufltur. Bu yöntem be-
yin, ventriküller ve subaraknoid mesafelerin tümüy-
le invaziv olmayan yoldan görüntülenmesine ola-
nak sa¤lam>flt>r. Bilgisayarl> tomografide daha sonra
kaydedilen geliflmeler yöntemin vücudun di¤er böl-
geleri ve özellikle kar>n için de son derece yararl> ol-
du¤unu göstermifltir.
Toraksta, bilgisayarl> tomografinin etkisi biraz
daha az olmufltur.u kadar büyük olmam>flt>r. En
önemli neden rutin akci¤er grafisinin, hava kontras-
t>n>n varl>¤> nedeni ile gö¤üs içi yap>lar>n> iyi bir fle-
kilde görüntülemesidir. Bu flekilde akci¤erde yer
alan patolojik olaylar kolayl>kla saptanabilir ve kalb,
mediasten, plevra ve gö¤üs duvar>na ait patolojik
olaylar, hava içeren akci¤er üzerinde b>rakt>klar> iz-
lerle tan>nabilir.Buna ra¤men CT görüntüleme to-
raks patolojilerinin incelenmesinde en duyarl> yön-
temlerden birisi olarak kabul edilmektedir.
Pulmoner Nodüller. Bilgisayarl> tomografi pul-
moner nodüllerin de¤erlendirilmesinde standart ak-
ci¤er filmi veya tomografiden çok daha verimlidir.
Malignitesi olan hastalarda metastazlar>n varl>¤>n>
veya metastatik hastal>¤>n boyutunu belirlemede
yararl> oldu¤u onaylanm>flt>r. Bilgisayarl> tomografi
ile nodülün patolojik özellikleri belirlenemez. Bilgi-
sayarl> tomografi, klasik yöntemlerle görülmeyecek
olan çok say>da küçük ve olas>l>kla masum granü-
lomlar> ortaya ç>karmaktad>r. Ancak bunlar>n me-
tastatik tümörlerden ay>rd edilmesi mümkün de¤il-
dir.
Mediastinal Kitleler. Bilgisayarl> tomografinin
mediastinal kitlenin büyüklü¤ünü saptamada ve ba-
zen özelliklerini belirlemede yararl> oldu¤u kan>t-
lanm>flt>r. Bu yöntem özellikle mediastendeki genifl-
lemelerde ya¤ dokusunun lenfadenopatilerden
ay>rd edilmesinde yararl> olmaktad>r. Bilgisayarl>
tomografi ile akci¤er grafisinde pozitif bulgu verme-
yen mediasten kitleler saptanabilir. Bu yöntem, pri-
mer akci¤er kanseri bulunan bir hastada mediasti-
nal lenfadenopatinin veya miyastenia gravisli hasta-
da timoman>n araflt>r>lmas>nda yararl>d>r.
Akci¤er Kanseri. Bilgisayarl> tomografi akci¤er
karsinomas>n>n büyüklü¤ü ve mediasten veya gö-
¤üs duvar>na uzan>m>n>n saptanmas>nda yararl>d>r.
Daha önce de¤inildi¤i gibi, standart akci¤er grafi-
sinde görülmeyen mediastinal lenfadenopatinin
saptanmas> önemlidir. CT taraman>n buradaki de-
¤eri s>n>rl>d>r. Çünki negatif bir sonuç lenf dü¤üm-
lerindeki büyüme olas>l>¤>n> berteraf ettirmedi¤in-
den akci¤er kanserinin evrelendirilmesinde medias-
tinoskopiye duyulan gereksinim ortadan kalkma-
m>flt>r.
Plevra Lezyonlar>. CT tarama küçük plevral ef-
füzyonlar>n ve nodüllerin saptanmas>nda son dere-
ce duyarl>d>r. Asbeste maruz kalm>fl hastalarda
plevra plaklar>n>n veya metastatik lezyonlar>n de-
¤erlendirilmesinde yararl>d>r.
Gö¤üs Duvar> Lezyonlar>. Bilgisayarl> tomografi
gö¤üs duvar>ndan köken alan (örne¤in yumuflak do-
ku sarkomu) lezyonlar>n büyüklü¤ünün gösterilme-
sinde ve di¤er malign hastal>klara ba¤l> gö¤üs duvar>
invazyonlar>n>n belirlenmesinde oldukça yararl> bir
yöntemdir. Klasik filmde fark edilmeyen kemik hara-
biyeti ço¤u kez CT tarama ile ortaya ç>kart>labilir.
Damar Lezyonlar>. Tarama süresi befl saniyenin
alt>nda olan yeni gelifltirilmifl h>zl> taray>c>lar ile aort
ve dallar>n> veya pulmoner damarlar> tutan vasküler
lezyonlar> görüntülemek mümkün olmufltur. Bu yön-
tem aort anevrizmas> ve merkezi damar yap>lar>nda-
ki anormallikleri belirlemede özellikle yararl>d>r.
Diffüz Akci¤er Hastal>¤>. lar>n
dansitesini ölçmek için CT görüntüleme yerine ra-
kamsal de¤erler incelenebilir. Bu yöntemin subradi-
ografik diffüz akci¤er hastal>¤>n>n varl>¤>n> belirle-
mede potansiyel bir üstünlü¤ü bulunmaktad>r. Öte
yandan, nefes al>p vermenin dansitede yapt>¤> farkl>-
l>klar, hastan>n pozisyonunun pulmoner kan ak>m>n-
da yapt>¤> de¤ifliklikler ve bizzat akci¤erin kendisine
ait di¤er de¤iflkenlik sorunlar> nedeniyle bu yöntem
günümüzde henüz güvenilir hale gelmemifltir.
104
BÖLÜM
III
-- LEVHA
18
Akci¤erlerin Radyolojik
(devam>)
A. Timoma. Az miktarda kalsifikasyon
içeren mediastinal kitle (M) üst mediastenin
sa¤ taraf>nda asendan aortun (A) önünde
uzan>yor. Hava içeren trakea asendan aortun
arkas> ve solunda uzanmaktad>r
B. Akci¤er ve kemi¤e invazyon gösteren
gö¤üs duvar> sarkomu.
Sol arka hemitoraksta
kostalar> tahrip eden ve kosta kafesinin arkas>nda
gö¤üs duvar>n>n yumuflak dokular> içine uzanan
büyük bir kitle ve bunun sonucunda gö¤üs
duvar>n>n sa¤a göre belirgin bir flekilde
genifllemesi
C. Mediastene invazyon gösteren akci¤er
kanseri.
Sol akci¤erde, aort yay> (AA)
alan>nda mediastene invazyon gösteren genifl
bir kitle (M) vard>r. Aort yay>, arkada uzanan
desendan aortun bafllang>ç k>sm> dahil tüm
uzunlu¤unca görülmektedir
D. Plevra plaklar> ile birlikte asbestoz.
Sa¤ hemitoraksta, sa¤ hemidiyafragmaya (içi
bofl ok) lokalize kalsifikasyon ve arka kostafrenik
sulkusun parietal plevras>nda kalsifiye olmufl
plevral plaklar (içi dolu oklar). Görüntüleme kar>n
içi organlar>na ait bölümleri de göstermektedir.
Karaci¤er
Gastrointestinal
kanal>nda
kontrast
madde
Böbrek
Dalak
Toraks Patolojilerinin Tan>s>nda Bilgisayarl> Tomografi (CT Taramas>)