vetini ve solunum iflini en aza düflürecek flekilde,
ayarlama e¤ilimi gösterirler. Akci¤er bozuklu¤u
olan hastalarda da benzer düzenlemeler gözlenir.
Akci¤er fibrozu nedeniyle esnek solunum ifli artan
kifliler yüzeyel ve h>zl> soluma e¤ilimindeyken, hava
yolu t>kan>kl>¤> nedeniyle esnek olmayan solunum
ifli artan hastalar genellikle daha derin ve yavafl so-
lunum yaparlar.
için oksijene gereksinim duyarlar. Dolay>s> ile solu-
num ifli, enerji gereksinimi bak>fl aç>s>ndan da ele al>-
n>p, solunumun oksijen tüketimi arac>l>¤> ile de sap-
tanabilir. Toplam oksijen tüketimi, dinlenmede ve
istemli hiperventilasyon veya karbon dioksit solutu-
larak meydana getirilen yüksek ventilasyon düzey-
lerinde ölçülür. Oksijen tüketimini art>racak bir bafl-
ka etmen yoksa, ventilasyon artt>¤> zaman ortaya ç>-
kan ek oksijen al>m>, solunum kaslar>n>n metaboliz-
mas>na ba¤lanabilir.
minin %5'inden daha azd>r. Daha yüksek ventilas-
yon düzeylerinde ise solunum için gereken oksijen
giderek artar. Akci¤er bozuklu¤u olan hastalarda
sektir, hem de bu art>fl ventilasyon düzeylerindeki
art>flla orant>l> de¤ildir.
yon s>ras>nda akci¤erlerden ç>kan havan>n ak>m h>-
z>, akci¤erin ak>ma karfl> gösterdi¤i direncin dolayl>
bir ölçümüdür (Levha 11). Bu zorlu vital kapasite
manevras> genellikle, ç>kan hacmi zamana karfl>
kaydeden bir spirograma yazd>r>l>r. Hava ak>m h>z-
lar>, belli zaman aral>klar> içinde ç>kan havan>n hac-
mi hesaplanarak belirlenir. Uygulamada, bu ölçüm-
ler ilk saniye (yani, birinci saniyedeki zorlu ekspi-
rasyon hacmi, FEV
aras>nda kalan aral>kta) gerçekleflen hava ak>m>n>n
ortalama h>z>d>r. Eskiden maksimum orta-ekspiras-
yon ak>m h>z> (MMFR) denilen bu de¤er, günümüz-
de zorlu orta-ekspirasyon ak>m> olarak ifade edil-
mektedir (FEF
ya ba¤l>d>r ve dolay>s> ile hastan>n uygulad>¤> kuv-
vetin düzeyine göre de¤iflir. Aksine, orta ve küçük
akci¤er hacimlerinde maksimum hava ak>m h>z>na
ulaflmak için maksimum çaba harcamak gerekmez.
Ekspirasyonun ilk bölümünü dikkate almayan
FEF
cinin oldukça iyi göstergeleridirler.
man>n miktar> ise daralman>n fliddeti ile orant>l>d>r
(Levha 12). Hava yollar>ndaki hafif bir daralma
FEV
(akci¤er fibrozu gibi) özellikle vital kapasiteyi azal-
t>r (Levha 12). Bunun sonucunda FEV
de¤erleri normaldir ve hatta beklenen de¤erleri afla-
bilir.
ne karfl> direkt olarak gösteren bir kay>t da yap>labi-
lir. Elde edilen e¤riye maksimum ekspirasyon ak>m-
hacim e¤risi ad> verilir. Genellikle, vital kapasitenin
%75, 50 ve 25'indeki ekspirasyon ak>m>n>n maksi-
mum h>zlar> (
¤er bozukluklar>n>n baz> etkileri belirgin hale gelir.
hacmi art>r>r. Vital kapasite ço¤u zaman normal ka-
l>r veya hafifçe azal>r, öyle ki total akci¤er kapasite-
si genellikle artar. Akci¤er hacminin artmas>, ekspi-
rasyon hava ak>m h>z>n>n korunmas>na yard>m
büzülme bas>nc> artm>flt>r ve ekspirasyon kaslar> da-
ha k>sa olup mekanik olarak çok daha etkili bir ko-
numdad>r. Yine de, herhangi bir akci¤er hacminde-
ki ekspirasyon hava ak>m> belirgin derecede düfler.
rasyon ak>m-hacim e¤rilerinin karfl>laflt>r>lmas>, ha-
va yolundaki daralman>n esas yerini belirlemede ifle
yarar. Hava ak>m>na karfl> gösterilen direncin esas
yeri, normalde, genifl merkezi hava yollar> olup, zor-
lu bir ekspirasyon vital kapasite manevras> s>ras>n-
daki hava ak>m> türbülansl>d>r. Türbülansl> hava
ak>m> yo¤unlu¤a (dansite) ba¤l> oldu¤u için, havaya
göre %64 daha az yo¤un olan helyum-oksijen kar>fl>-
m>n>n solunmas>, zorlu bir ekspirasyon vital kapasi-
te manevras> s>ras>ndaki hava ak>m>n>n h>z>n>, en
düflük akci¤er hacimleri hariç tüm hacimlerde, art>-
r>r. Art>k hacme yaklaflan, düflük akci¤er hacimle-
rinde ak>m düflük düzeylere inerek laminar olur; öy-
le ki hava solunurken meydana gelen hava ak>m> ile
helyum-oksijen kar>fl>m> solunurken meydana gelen
hava ak>m> ayn>d>r. Bu noktaya efl-ak>m (izoak>m)
hacmi denir (V iso
lir; art>k bu durumda toplam hava yolu direncinin
daha büyük bir bölümü, ak>m>n laminar oldu¤u kü-
çük hava yollar>na yerleflecektir. Laminar ak>m gaz
dansitesinden ba¤>ms>z oldu¤u için, helyum-oksijen
kar>fl>m>n>n solunmas> hava ak>m>nda yaln>zca kü-
çük art>fllara yol açacakt>r. Helyum-oksijene verilen
yan>t, V izo
deki art>fl tam genifllemesini engelledi¤i için vital ka-
pasite ve total akci¤er kapasitesi de azalm>flt>r. Eks-
pirasyon boyunca hava ak>m> düflük düzeylerde ka-
l>r. Ancak, akci¤erin gerçek hacmine göre de¤erlen-
dirildi¤inde, ak>m h>zlar> asl>nda normal ve hatta
ço¤u kez beklenilenden daha büyüktür.
Hastaya bu test s>ras>nda 12 saniye süre ile olabildi-
¤ince derin ve s>k solumas> söylenir ve dakika ven-
tilasyonu hesaplan>r. MVV, yüksek hava ak>m> h>z>-
n>n elde edilmesine ba¤l> oldu¤undan, hava yolu di-
rencindeki de¤iflikliklerden etkilenir. MVV ile FEV
bozuklu¤u olan hastalarda MVV genellikle azal>r.
Bu test ayn> zamanda, akci¤erin esnekli¤indeki de-
¤iflikliklerden; kuvvetin, motivasyonun ve koordi-
nasyonun düflük olmas>ndan da etkilenir. Testin so-
nucunun bozuk olmas> herhangi bir özel kusura ifla-
ret etmese de, normal bir MVV genellikle akci¤er ifl-
levinde büyük bir bozulman>n bulunmad>¤> anlam>-
na gelir.
(Levha 13). Akci¤erin a¤>rl>¤> ve yerçekiminin etkisi,
akci¤erin tepesinden afla¤> do¤ru inilirken dikey ek-
sen üzerindeki her santim inifl için plevra bas>nc>n>n
yaklafl>k 0,25 cm su kadar artmas>na neden olur.