background image
bir anda, pulmoner kapiller yata¤>nda yaln>zca 100
ml kadar kan bulunur; pulmoner dolafl>mdaki kan>n
geri kalan>n>n büyük bir k>sm> yüksek kompliyansl>
pulmoner venüller ve venlerde yer al>r; bu damarlar
ve sol atriyum, sol ventrikül için bir yedek depo ola-
rak görev yaparlar.
Damar-<çi Bas>nc> (nç). Siste-
mik dolafl>m, organlar>n kanla beslenmesini ve ka-
n>n kaslar, böbrekler, sindirim kanal> gibi çeflitli or-
ganlara bunlar>n özgül gereksinimlerine göre da¤>-
t>lmas>n> düzenler; pulmoner dolafl>m ise yaln>zca
akci¤erlere giden kan ak>m> ile ilgilidir. Pulmoner
damar bas>nçlar> sistemik dolafl>mdakilere k>yasla
çok düflüktür. Sistolik pulmoner arter bas>nc> yakla-
fl>k 25 mm Hg, diastolik bas>nç 8 mm Hg ve arterler-
deki orta (mean) bas>nç 14 mm Hg`d>r. Sol atrium-
daki bas>nç 5 mm Hg olup, bu rakam genifl pulmoner
venlerdeki bas>nçtan
yaln>zca biraz daha düflüktür;
pulmoner "wedge" bas>nc>, sol atriyumdaki bas>nc>
tam olarak yans>t>r. Pulmoner kapiller bas>nc> direkt
olarak ölçülemezse de, arteriol ve venüldeki bas>nç-
lar>n aras>nda bir yerdedir. Pulmoner dolafl>m>n ta-
mam> boyunca gerçekleflen bas>nç azalmas>
­pulmoner arterlerdeki orta bas>nç ile sol atriyum-
daki orta bas>nç aras>ndaki farkt>r­, kan>n akci¤er-
lerden geçmesini sa¤layan itici bas>nc> oluflturur.
Kan Ak>m>. Pulmoner kan ak>m> çeflitli yöntem-
lerle saptanabilir. Fick yöntemi, akci¤erlerden geçen
kan taraf>ndan al>nan oksijen miktar>n>n, arter ve
karma ven kanlar>n>n oksijen içerikleri aras>ndaki
fark ile gösterilebilece¤i ilkesini kullan>r. Pulmoner
kan ak>m> afla¤>daki eflitlikle hesaplanabilir:
kana geçen oksijenin
miktar>
Pulmoner kan ak>m> =
arter ve ven aras>ndaki
oksijen içeri¤i fark>
Kan ak>m> termodilüsyon ve indikatör dilüsyon
yöntemleri ile de ölçülebilir. Bu yöntemlerde, ven
sistemine zerk edilen belli bir maddenin arter kan>n-
da belirme zaman> ile arterdeki konsantrasyonu
kaydedilir. Bu üç yöntem yaln>zca ortalama kan ak>-
m>n> ölçer. Anl>k pulmoner kan ak>m>n> saptamak
için kullan>lan vücut pletismografisinde, hasta otur-
tulur ve %80 nitröz oksit, %20 oksijen kar>fl>m> solu-
tulur. Nitröz oksit suda çözünürü¤ü yüksek bir gaz-
d>r, kapiller kana geçerek akci¤erden uzaklaflt>r>lma
h>z>, pulmoner kan ak>m> taraf>ndan s>n>rland>r>l>r.
61
SOLUNUM S
BÖLÜM
II
-- LEVHA
13
Akci¤er Mekani¤i ve Gaz De¤iflimi
(devam>)
(Devam ediyor)
Plevral Bas>nç Gradiyenti. Ayakta iken plevra ba-
s>nc> akci¤erin tepesinde daha fazla subatmosferiktir
ve akci¤erin a¤>rl>¤> ve yerçekimi kuvveti nedeniyle
afla¤> do¤ru gidildikçe artar
Plevra
bas>nc>
Düflük akci¤er hacimlerinde, akci¤erin
tepesindeki alveoller tabandakilerden daha
genifltir. Akci¤er tabanlar>ndaki plevra
bas>nc> atmosferik bas>nc> aflt>¤> zaman
hava yollar> s>k>fl>r ve kapanma e¤ilimi gösterir
Total akci¤er kapasitesine yak>n büyük akci¤er
volümlerinde akci¤erin tepesi ve taban>ndaki
alveoller yaklafl>k ayn> büyüklüktedir. Normal
solunum s>ras>nda akci¤er taban>ndaki alveoller
tepedeki alveollere göre çok daha fazla genifller
Faz I. Solukla verilen havan>n
ilk bölümü N
2
içermez ve
sadece ölü bofllukta kalm>fl
olan O
2
'i içerir
Faz II. Ölü boflluk
ve alveol gazlar>n>n
kar>fl>m>
Faz III. Hem üst hem alt
akci¤er zonlar>ndan
gelen alveol gaz>
Faz IV. Daha yüksek
konsantrasyonda N
2
içeren, esas olarak üst
akci¤er zonlar>ndan
gelen alveol gaz>
Solukla
verilen %N
2
Akci¤er hacmi (l)
Kapanma
hacmi
Kapanma Hacmi. Rezidüel hacminden bafllayarak total akci¤er kapasitesine kadar giden tam bir
%100 O
2
solu¤u al>n>r. Solu¤un ilk bölümü (N
2
'dan zengin ölü boflluk havas>) üst akci¤er zonlar>ndaki
alveollere girer. Solu¤un geri kalan> (sadece O
2
) alt akci¤er zonlar>na gitti¤inden akci¤er tabanlar>n-
daki alveollerde N
2
konsantrasyonu daha düflüktür. Daha sonraki soluk vermelerde, a¤>zdaki N
2
konsantrasyonu, solukla at>lan akci¤er hacmine karfl> grafik haline getirilir