düzenli da¤>l>r. Egzersiz de, akci¤erin tüm bölgele-
rine giden kan ak>m>n> art>rarak pulmoner kan ak>-
m>ndaki bölgesel farkl>l>klar> azalt>r.
Kanama veya flok nedeniyle hidrostatik bas>nç dü-
flerse, akci¤erin apeksindeki damar içi bas>nc> da al-
veol bas>nc>n>n alt>na düfler. Lümenin d>fl>ndaki ba-
s>nç, içindeki bas>nc> aflt>¤> için, yüksek kompliyans-
l> bu kan damarlar> s>k>fl>r ve kapan>r. Akci¤erin
apeksindeki bu bölgeye 1. bölge (1. zon) ad> verilir.
Akci¤erde afla¤> do¤ru inildikçe pulmoner arter ba-
s>nc> artarak alveol bas>nc>n> aflar. Alveol bas>nc> yi-
ne de venöz bas>nçtan daha büyük ise (2. zon), kan
ak>m>n> arter ve ven aras>ndaki bas>nç fark> de¤il,
arter ve alveol bas>nçlar> aras>ndaki fark düzenler.
Bir flelaledeki ak>m>n flelalenin yüksekli¤inden ba-
¤>ms>z olufluna benzeyen bu durum, bir bas>nç oda-
c>¤>ndan geçirilen s>k>flt>r>labilir bir borudan oluflan,
bir Starling rezistörü ile taklit edilebilir.
c> de¤iflmedi¤i için ak>m> sa¤layan itici bas>nç da bü-
yür. Daha da afla¤> inildi¤inde (3. zon) ven bas>nc> al-
veol bas>nc>n> aflar; ak>m her zamanki gibi arter ve
ven bas>nçlar> aras>ndaki fark taraf>ndan belirlenir. 3.
zon boyunca, pulmoner arter bas>nc>n>n artmas>na
ra¤men arter-ven bas>nç fark> de¤iflmeden kal>r. An-
cak, kapiller duvar üzerindeki geniflletici transmüral
bas>nç giderek büyür. Kan damarlar>n>n genifllemesi
ve/veya yeni kapillerlerin aç>lmas> (recruitment) so-
nucunda kan ak>m> artar. Akci¤erin en alt>nda kan
ak>m> düfler. Akci¤erin alt bölgelerinde esnek geri
büzülme bas>nc> daha düflük oldu¤u için, alveol du-
varlar>n>n alveol d>fl> kan damarlar> üzerindeki etkisi
zay>ft>r. Dolay>s> ile damarlar pek az genifllemifltir ve
pulmoner damar direnci daha büyüktür.
maddeler, pulmoner damar yata¤>n> etkileyebilir
(Levha 15). Pulmoner kan damarlar> hem sempatik
hem de parasempatik sinirlerle innerve edilirlerse
de, insanda normal koflullar alt>nda otonom sinir
sisteminin pulmoner damar direncinin belirlenme-
sinde hemen hemen hiçbir rolü yoktur. Hipoksi,
pulmoner damar yata¤>n> etkileyen güçlü bir uya-
lar> daralt>r. Bu etki, izole akci¤erde bile gösterilebil-
di¤ine göre, sinirsel ve humoral mekanizmalardan
ba¤>ms>zd>r. Hiperkapni de akci¤er damarlar>n> et-
kiler. Bu etki hidrojen iyon konsantrasyonunda olan
de¤iflikliklere ba¤l>d>r.
asidoz ve hipokseminin pulmoner damarlar> büzme
ve pulmoner damar direncini art>rmada sinerjistik
etki yapt>klar> kabul edilir. Pulmoner damar yata¤>-
n> etkileyen kimyasal ve humoral maddeler aras>n-
da, hepsi pulmoner vazokonstriksiyon yapt>ran, ad-
vazodilatasyona neden olan bradikinin ve asetilko-
lin bulunmaktad>r. Prostaglandinler, pulmoner va-
zokonstriksiyonda etkili gibi görünseler de, tam yer-
leri henüz saptanamam>flt>r.
fibroz dokusunda yayg>n bir art>fla neden olan akci-
¤er fibrozu, pulmoner kapillerlere bask> yapar ve
kapillerleri kapat>r. Pulmoner emboli pulmoner ar-
ter ve arteriyolleri direkt olarak t>kar ve vazoaktif
kapillerleri kapal>d>r ve
kan iletmez
damarlar
noradrenalin,
anjiyotensin,
histamin
hiperkapni,
asidoz
konstrükte
eder (büzer)
asetilkolin,
aminofilin,
izoproterenol
dilatasyona u¤rat>r ve bunlar>n dirençleri düfler. Aksine, alveol damarlar> geniflleyen
alveoller taraf>ndan s>k>flt>r>l>r ve bunlar>n direnci artar
damarlar>
damar bas>nc>n>n veya
kan ak>m>n>n art>fl> ile
daha fazla say>da
kapiller aç>l>r
bas>nçlar>nda tek tek
kapillerler genifller ve
daha genifl bir kesit
yüzeyi alan> kazan>r