netter cilt 7 solunum sistemi Page 13

Torakstaki gaz>n hacmi, hastan>n içinde oturtul-

du¤u kapal> bir odac>k oan vücut pletismografisi ile
de ölçülebilir. Sabit-hacimli, de¤iflken-bas>nçl> ple-
tismografta, hasta kapal> bir muslu¤a karfl> yavaflça
soluk al>p verir. Normal bir ekspirasyondan sonra
kapal> muslu¤a karfl> soluk almaya çabalay>nca, ha-
vayollar> ve alveollerdeki bas>nç atmosfer bas>nc>n>n
alt>na düfler; akci¤erlerdeki gaz> s>k>flt>ran bas>nç
azal>r ve gaz genifller. Bunun sonucunda akci¤er
hacminde meydana gelen art>fl, d>fl ortama kapal>
olan pletismograf>n iç bas>nc>n> da art>r>r. Kapal>
muslu¤a karfl> soluk verme çabas> ise bunun tam ter-
si bir etki yapar.

Torakstaki gaz>n hacmini belirlemek için kulla-

n>lan Boyle yasas>na göre, sabit s>cakl>ktaki bir gaz>n
bas>nc> ile hacminin çarp>m> sabittir. Boyle yasas> flu
flekilde de ifade edilebilir:

P x V = (P +

P) x (V + V)

Bu eflitlikte P = bafllang>çtaki bas>nç; V = bafllan-

g>çtaki hacim;

P bas>nçtaki bir de¤ifliklik; ve V,

hacimde buna karfl>l>k meydana gelen bir de¤ifliklik-
tir. Bu eflitlik sadelefltirilip V için tekrar yaz>l>rsa:

V = (P +

P) x ------

Solunum sistemine uyguland>¤>nda V, toraksta-

ki gaz>n bafllang>ç hacmini, yani FRC'yi; P, normal
bir inspirasyonun sonunda alveollerdeki bas>nc>, ya-
ni atmosfer bas>nc>n>;

P, kapal> bir muslu¤a karfl>

soluma çabas> s>ras>nda alveol bas>nc>nda meydana
gelen de¤iflikli¤i; ve

V, muslu¤un solunumu engel-

lenmesi s>ras>nda gaz>n genifllemesi veya s>k>flmas>
sonucu torakstaki gaz hacminde meydana gelen de-
¤iflikli¤i temsil eder. Alveol bas>nc>ndaki de¤ifliklik-
ler, a¤>z bas>nc>ndaki de¤ifliklikler (

Pm) arac>l>¤>

ile; torakstaki gaz>n hacmindeki de¤ifliklikler ise,
pletismograf>n iç bas>nc>ndaki de¤ifliklikler (

Pb)

arac>l>¤> ile ölçülür. Kapal> bir muslu¤a karfl> yavafl-
ça soluma çabas> s>ras>nda alveol bas>nc>nda meyda-
na gelen de¤ifliklikler, atmosfer bas>nc>na k>yasla
çok küçük olduklar> için, FRC, afla¤>da verilen daha
da sadelefltirilmifl bir eflitlikle hesaplanabilir:

FRC = atmosferik bas>nç x------

Ventilasyon Sisteminin Mekani¤i

Ventilasyon sistemi akci¤erler ve onlar> çevrele-

yen gö¤üs duvar>ndan oluflur. Gö¤üs duvar> yaln>z-
ca kostalar> de¤il ayn> zamanda diafragma ve kar>n
duvar>n> da içerir. Akci¤erler gö¤üs bofllu¤unu öyle-

BÖLÜM

-- LEVHA

Akci¤er Mekani¤i ve Gaz De¤iflimi

(devam>)

(Devam ediyor)

A. Dinlenmede

B. ras>nda

C. Ekspirasyon s>ras>nda

1) Solunum kaslar> dinlenmede;
2) Akci¤er ve gö¤üs
duvar>n>n esnek geri büzülme
kuvvetleri eflit fakat ters yönde;
3) Trakeobronfliyal dallardaki
bas>nç atmosfer bas>nc>na
eflit
4) Hava ak>m> yok

Gö¤üs duvar>n>n esnek geri
büzülme kuvveti (plevra bas>nc>
eksi gö¤üs yüzeyi üzerindeki
bas>nç)

Akci¤erin esnek geri
büzülme kuvveti (alveol
bas>nc> eksi plevra
bas>nc>)

Plevra bas>nc>
(subatmosferik;
özofagus bas>nc>ndan
saptan>r)

kas>l>r ve gö¤üs
kafesi genifller;
alveol bas>nc> hava
yolu giriflindeki
bas>nc>n alt>na iner.
Hava akci¤er içine
akar.

gevfler; akci¤erin
esnek geri büzülme
alveol bas>nc>n>n ha-
va yolu giriflindeki
bas>nc> aflmas>na
neden olur. Hava
akci¤erden d>flar>ya
akar

Akci¤erin esnek
geri büzülme
kuvveti (artm>fl)

Plevra bas>nc>
(subatmosferik)
(atmosfer
bas>nc>n>n
alt>nda)

Alveol bas>nc>
(atmosfer
bas>nc>ndan
daha büyük)

Plevra bas>nc>
(giderek daha
subatmosferik)
(atmosfer
bas>nc>n>n
alt>nda)

Kas
kas>lmas>n>n
kuvveti

Alveol
bas>nc>
(subatmosferik)

Alveol bas>nc>
(atmosferik)
(atmosfer
bas>nc>na eflit)

Sakin Solunum S>ras>ndaki Kuvvetler