background image
Akci¤erin ana ifllevi, akci¤erin kapiller yata¤>n-
dan geçerken, kana oksijen eklemek ve karbon diok-
sidi kandan uzaklaflt>rmakt>r. Bu ifllev bir dizi kar-
mafl>k süreçle gerçekleflir. n>n ka-
s>lmas> ile oluflan kuvvet, akci¤erin ve gö¤üs duva-
r>n>n dirençlerini yenerek, havan>n trakea ve bronfl-
lar üzerinden akci¤er alveollerine girmesini sa¤lar.
Son derece ince olan alveoler-kapiller zar>n ay>rd>¤>
alveol havas> ile akci¤er kapillerlerindeki kan, birbi-
riyle yak>n temas halindedir; oksijen alveoler-kapil-
ler zardan, difüzyonla kana geçer, karbon dioksit ise
aksi yönde hareket eder. Gaz al>flveriflinin yeterli
olup olmad>¤>, akci¤erleri terk eden kandaki oksijen
ve karbon dioksit bas>nçlar> ölçülerek anlafl>labilir.
Akci¤erin ve gö¤üs duvar>n>n mekanik özellik-
lerini, akci¤erlerdeki gaz al>flveriflinin verimlili¤ini
de¤erlendirmenin çeflitli faydalar> olabilir. Bozuk-
luklar erkenden, henüz geri dönebilir evrede iken
saptanabilir. Akci¤er fonksiyon testleri, s>k rastla-
nan bir solunum sorunu olan nefes darl>¤>n>n nede-
nini aç>klamam>za, çeflitli akci¤er hastal>klar>n>n fiz-
yopatolojisini tan>mlamam>za ve fliddetini ölçmemi-
ze de yard>m eder. Akci¤er fonksiyon testlerinin çe-
flitleri, hangi simgelerle gösterildikleri, uygulanma
yöntemleri ve sonuçlar>n>n nas>l yorumland>¤> sayfa
267 ve 268'de özetlenmifltir.
Solunum Kaslar>
kas>l>nca, gö¤üs kafesi genifl-
ler ve akci¤erler hava ile dolar (Levha 1). Diafragma,
inspirasyonu sa¤layan en önemli kast>r; sakin solu-
num s>ras>nda akci¤erlere giren havan>n üçte ikisin-
den daha fazlas>ndan sorumludur. Diafragma kas>-
l>nca kubbesi afla¤>ya iner, gö¤üs kafesi boylamas>-
na genifllemifl, yani uzam>fl olur. Kosta s>n>r>yla yap-
t>¤> dikey ba¤lant>lar sayesinde diafragma, kas>ld>¤>
zaman alt kostalar> yükseltir.
n (d>fl interkostaller ve paras-
ternal interkartilajinöz kaslar) kas>lmas> da, inspi-
rasyon s>ras>nda kostalar> yükseltir. Kostalar yükse-
lirken gö¤üs kafesinin ön-arka boyutu ve eni genifl-
ler. Çünkü kostalar, kosta boynunun ekseni çevre-
sinde dönerler. Üst kostalar yukar>ya do¤ru hareket
edince gö¤üs kafesinin ön-arka çap> artar, alt kosta-
lar yükselince ise eni genifller.
Diafragma ve interkostal kaslara ek olarak yar-
d>mc> inspirasyon kaslar> da, gö¤üs kafesinin hare-
ketine katk>da bulunabilirler. Skalen kaslar>, gö¤üs
kafesinin üst kesimlerinin genifllemesini gerektiren,
yüksek düzeydeki ventilasyonlar s>ras>nda, en yük-
sek katk>y> yaparlar. Bu kaslar, en alt befl servikal
omurun transvers uzant>lar>ndan, birinci ve ikinci
kostalar>n üst kesimlerine uzan>r, kas>ld>klar>nda
gö¤üs kafesinin en üst k>sm>n> yükseltip sabitlerler.
Sternomastoid (sternokleidomastoid), di¤er bir
yard>mc> kas, normalde yaln>zca yüksek düzeydeki
ventilasyonlar s>ras>nda harekete geçer. Sternomas-
toid kas>n>n kas>lmas>, ço¤unlukla a¤>r ast>m krizin-
de ve havan>n akci¤erlere giriflini engelleyen di¤er
bozukluklarda belirginleflir. Sternomastoid kas>
sternumu yükseltir, gö¤üs kafesinin ön-arka çap>n>
art>r>r ve boyunu hafifçe uzat>r.
Sakin solunum s>ras>ndaki ekspirasyon, inspi-
rasyonun tersine, akci¤erlerin esnek geri büzülme
özelli¤i sayesinde kendili¤inden, yani pasif olarak
gerçekleflir. Ancak, yüksek düzeydeki ventilasyon-
47
SOLUNUM S
Akci¤er Mekani¤i ve
Gaz De¤iflimi
BÖLÜM
II
-- LEVHA
1
(Devam ediyor)
Esas
D>fl
interkostaller
(kostalar>
yükseltir)
Sternokleido-
mastoid
(sternumu yükseltir)
Skalenus
ön
arka (üst
kostalar> yükseltir
ve sabitler)
Ekspirasyon
akci¤erlerin
pasif esnek geri
büzülme
kuvvetinin
sonucudur
Parasternal
interkartilajinöz
kaslar hariç iç
interkostaller
(kostalar>
alçalt>r)
Kar>n kaslar>
(alt kostalar>
alçalt>r, kar>n
içeri¤ini
s>k>flt>r>r)
rektus
abdominis
d>fl oblik
iç oblik
transversus
abdominis
orta
Parasternal
interkartilajinöz
kaslar
(kostalar>
yükseltir)
Diyafragma
(kubbesi
afla¤>ya iner,
gö¤üs
kafesinin
boyunu
uzat>r ve alt
kostalar>
yükseltir)
Sakin
solunum
Yard>mc>
Aktif
solunum
Ekspirasyon Kaslar>