background image
Hava ile Yap>lan Kontrast Tetkikler. Hava veya
di¤er gazlar gö¤üsün çeflitli bölümlerine kontrast
madde olarak zerk edilebilir ve de¤erli bilgiler sa¤-
layabilir. Plevra bofllu¤unda hava olmas> (tan>sal
pnömotoraks) herhangi bir plevra lezyonunu belir-
lenmesinde yararl> olabilir. Öte yandan, plevra biop-
sisi gibi yöntemler çok daha kesin ve güvenilir bilgi-
ler sa¤lad>¤>ndan bu yöntem art>k s>k kullan>lma-
maktad>r. Periton bofllu¤unda hava subfrenik apse
veya diafragma lezyonunu de¤erlendirmede yararl>
olabilir. Mediastinal kitlelerin araflt>r>lmas>nda tan>-
sal pnömomediastinum kullan>lmaktad>r. Özellikle
rutin tetkiklerle belirlenemeyen timoma tan>s>nda
yararl> olmaktad>r.
Radionüklid Taramalar
Radyoaktif materyelin alveoller veya kapillerler
içinde depolanmas>ndan sonra akci¤erin taranmas>
akci¤er fizyopatolojisinin araflt>r>lmas>nda önemli
bir klinik araçt>r (Levha 11 ve 12). Bu amac>n gerçek-
leflmesi için iki fleye gerek vard>r: (1) ilgi duyulan
alana depolanabilen ve uygun gama emisyonu ya-
pan radyoaktif bir izotop ve (2) radyoaktiviteyi kay-
dedecek bir ayg>t.
Akci¤erdeki radyoaktiviteyi kay>t için kullan>lan
mutad ayg>tlar taray>c>lar ve kameralard>r. Her iki
ayg>t radyoaktif emisyonlar> alg>layan ve kaydeden
bir sodyum iyodür kristal detektörü kullan>r. Taray>-
c>, sodyum iyodür kristalini odaklanm>fl bir kollima-
törle birlikte kullanmakta olup bu detektör akci¤er-
ler üzerinde birbirine paralel çizgiler üzerinde basa-
mak basamak hareket ettirilmekte ve her basamakta
alg>lanan radyoaktivite kaydedilmektedir. Çok daha
büyük bir kristal detektör olan gama kamerada bir
dizi paralel delik kolimatörler bulunmakta olup bu
da iri bir kristale tek bir bak>flta tüm gö¤üsü "görme"
olana¤> vermektedir. Yani, bir gama kamera, retroli-
neer taray>c> ile befl dakika alacak bir taramay> sani-
yeler içinde gerçeklefltirebilmektedir.
Pulmoner perfüzyonu veya pulmoner ventilas-
yonu göstermek için radyoizotoplar kullan>lmakta-
d>r. Pulmoner perfüzyon kal>plar>n> belirlemek için
pulmoner kapillerin çap>ndan daha büyük olan ufak
tanecikler ven içi yoldan zerk edilir. Bu tanecikler
pulmoner kapillerde yakalan>r ve bunlar>n da¤>l>m>
pulmoner kan ak>m>n> do¤ru bir flekilde temsil eder.
Bafllang>çta, insan serum albümininin makroagrega-
t>na yap>flt>r>lm>fl iyot 131 (
131
I) veya teknesyum 99m
kullan>lm>flt>r. Teknesyum 99m'in tercih edilmesinin
nedeni k>sa yar> ömrünün (alt> saat) afl>r> radyasyon
temas>na neden olmaks>z>n yüksek dozlarda kulla-
n>lmas>na olanak sa¤lamas>d>r. Makroagregere se-
rum albümin taneciklerinin çaplar> de¤iflkendir. Ba-
z> tanecikler akci¤er kapiller yata¤>ndan geçerek vü-
cuttaki ve özellikle karaci¤erdeki retiküloendoteli-
yal sistem taraf>ndan tutulabilir. Bu nedenle ideal
bir malzeme olarak kabul edilmez. Günümüzde, 20-
40 mikron çap>nda taneciklere sahip, biyolojik ola-
rak y>k>labilen albümin mikroküreleri perfüzyon ta-
ramalar>nda tercih edilmektedir.
Akci¤er ventilasyonunu incelemek için gaz kul-
lan>lmas> zorunludur. Günümüzde en fazla kullan>-
lan gaz Xenon 133'dür. Hasta, akci¤erdeki di¤er
gazlarla denge haline gelinceye kadar kesintisiz ola-
rak bu gaz> tekrar tekrar solur (Levha 11). Bu ifllem
s>ras>nda bir dizi gama kamera taramalar> yap>l>r ve
ventilasyonun yetersiz oldu¤u alanlar saptan>r.
Hasta daha sonra gaz> d>flar>ya solur ve gaz>n akci-
¤erin herhangi bir bölümünde kal>p kalmad>¤> ikin-
ci bir tarama ile araflt>r>l>r.
95
SOLUNUM S
BÖLÜM
III
-- LEVHA
11
Akci¤erlerin Radyolojik
(devam>)
(Devam ediyor)
Perfüzyon sintigrafisi için radyoaktif
materiyal damar içine enjekte edilir ve
böylece pulmoner dolafl>ma kar>fl>r
Ventilasyon sintigrafisi için hasta, solukla
ald>¤> havaya enjekte edilen radyoaktif
materiyali solur
Her iki yöntemde radyoaktivitenin akci¤erlerdeki
da¤>l>m> bir sintigrafi kameras> ile saptan>r
Sintigrafi
kameras>
Konsola giden
kablo
Ekranda görüntü
Ekran görüntüsünün foto¤raf>n>
çekmek için polaroid veya
di¤er kamera
Radyoaktif Sintigrafi Yöntemleri